Trong bối cảnh biến đổi khí hậu cùng với suy thoái đất ngày càng nghiêm trọng. Ngành nông nghiệp đang tìm kiếm những giải pháp bền vững để cải thiện năng suất bảo vệ môi trường. Một trong những giải pháp nổi bật là sử dụng than sinh học hay còn gọi là biochar. Bài viết này sẽ giới thiệu về than sinh học, quy trình sản xuất, ứng dụng trong nông nghiệp, tiềm năng phát triển tại Việt Nam.
Than sinh học là gì
Than sinh học là một loại vật liệu carbon được tạo ra thông qua quá trình nhiệt phân các vật liệu hữu cơ trong môi trường yếm khí hoặc nghèo oxy. Quá trình này tạo ra một loại than có cấu trúc xốp, giàu carbon, có khả năng tồn tại bền vững trong môi trường đất và làm tăng lượng cacbon lưu giữ trong đất, giảm cacbon phát thải vào khí quyển, có ảnh hưởng tích cực đến sức sản xuất của đất.
Quy trình sản xuất than sinh học
Quá trình sản xuất than sinh học bao gồm các bước chính
-
Tuyển chọn nguyên liệu: Sử dụng các phế phẩm nông nghiệp như vỏ trấu, vỏ dừa, mùn cưa, rơm rạ, bã mía, v.v.
-
Nhiệt phân: Nguyên liệu được nung trong điều kiện yếm khí ở nhiệt độ từ 400 – 600°C. Quá trình này phân hủy các hợp chất hữu cơ, tạo ra than sinh học và các sản phẩm phụ như khí syngas và dấm gỗ .
-
Làm nguội và thu hoạch: Than sinh học sau khi nung được làm nguội và thu hoạch để sử dụng hoặc đóng gói.
Ứng dụng của than sinh học trong nông nghiệp
Than sinh học có nhiều ứng dụng trong nông nghiệp bao gồm
-
Cải thiện chất lượng đất: Than sinh học giúp tăng độ tơi xốp của đất, cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật có lợi.
-
Giảm sử dụng phân bón hóa học: Nhờ khả năng giữ chất dinh dưỡng, than sinh học giúp giảm lượng phân bón cần thiết từ đó giảm chi phí và hạn chế ô nhiễm môi trường.
-
Hấp thụ kim loại nặng và chất độc hại: Than sinh học có khả năng hấp thụ các kim loại nặng và chất độc hại trong đất, giúp làm sạch môi trường đất và nước .
-
Giảm phát thải khí nhà kính: Việc sử dụng than sinh học trong đất giúp cô lập carbon, giảm phát thải CO₂ và CH₄, góp phần giảm hiệu ứng nhà kính.
Tiềm năng phát triển tại Việt Nam
Việt Nam có nguồn nguyên liệu phong phú để sản xuất than sinh học, như vỏ trấu, vỏ cà phê, bã mía, vỏ dừa, v.v. Việc tận dụng các phế phẩm nông nghiệp này không chỉ giúp giảm ô nhiễm môi trường mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao.
Hiện nay, một số doanh nghiệp tại Việt Nam đã bắt đầu đầu tư vào sản xuất than sinh học. Ví dụ, một nhà máy sản xuất than sinh học từ vỏ trấu đang được xây dựng, hứa hẹn cung cấp sản phẩm cho thị trường trong nước và xuất khẩu .
Than sinh học là một giải pháp bền vững cho ngành nông nghiệp. Giúp cải thiện chất lượng đất, giảm sử dụng phân bón hóa học với hấp thụ chất độc hại cũng như giảm phát thải khí nhà kính. Với nguồn nguyên liệu phong phú cùng nhu cầu ngày càng tăng nên Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển ngành công nghiệp than sinh học góp phần vào mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững bảo vệ môi trường.