Trong đời sống hiện đại việc đảm bảo nguồn nước sạch an toàn trở nên ngày càng cấp thiết. Một trong những phương pháp lọc nước phổ biến rất hiệu quả nhất chính là sử dụng than hoạt tính hay còn gọi là than lọc nước. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ than lọc nước là than gì, liệu than tổ ong có lọc nước được không. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ tất cả những khúc mắc này.
Than lọc nước là gì
Than lọc nước là một thuật ngữ thường được dùng để chỉ than hoạt tính, loại than đã qua xử lý đặc biệt để có cấu trúc xốp, diện tích bề mặt lớn và khả năng hấp phụ mạnh. Than hoạt tính có thể làm từ nhiều nguyên liệu tự nhiên như gáo dừa, tre, gỗ, than đá… nhưng phải trải qua quá trình hoạt hóa vật lý hoặc hóa học để đạt được cấu trúc cần thiết.
Chính cấu trúc siêu nhỏ, xốp và có tính chất hóa học đặc biệt đã khiến than hoạt tính trở thành vật liệu lọc lý tưởng. Nó hấp thụ tốt các tạp chất hữu cơ, mùi, màu, clo dư, kim loại nặng và nhiều vi khuẩn độc hại trong nước.
Than lọc nước có phải là than thường
Câu trả lời là không. Than lọc nước – tức than hoạt tính – hoàn toàn khác với các loại than thường như than tổ ong, than củi hay than đá đốt lò.
Than thường chỉ có thể đốt cháy để sinh nhiệt, còn khả năng hấp phụ các chất trong nước gần như bằng không. Đặc biệt, các loại than đốt (như than tổ ong) khi đem lọc nước còn có thể gây hại do chứa các tạp chất độc như lưu huỳnh, kim loại nặng hoặc chất phụ gia có trong quá trình sản xuất.
Than tổ ong có lọc nước được không
Câu trả lời ngắn gọn: không nên dùng than tổ ong để lọc nước.
Than tổ ong là loại than được nén từ bột than đá, mùn cưa hoặc than củi trộn với bùn đất, đất sét và phụ gia nhằm mục đích giữ dáng viên than khi đốt. Nó không được hoạt hóa, không có cấu trúc xốp cần thiết và quan trọng nhất – nó không an toàn khi tiếp xúc với nước uống.
Sử dụng than tổ ong để lọc nước không những không có hiệu quả lọc, mà còn có thể làm ô nhiễm nguồn nước do các hóa chất còn sót lại từ quy trình sản xuất.
Các loại than hoạt tính phổ biến dùng để lọc nước
Hiện nay, có ba loại than hoạt tính chính được sử dụng trong hệ thống lọc nước:
-
Than hoạt tính gáo dừa: Rất phổ biến tại Việt Nam nhờ nguyên liệu dồi dào. Có độ cứng cao, ít bụi, hiệu quả hấp phụ tốt. Thường được dùng trong lọc nước uống, lọc khí.
-
Than hoạt tính từ tre: Nhẹ, nhiều lỗ nhỏ li ti, được dùng trong lọc nước, làm mỹ phẩm và y tế.
-
Than hoạt tính than đá: Chủ yếu dùng trong xử lý nước thải công nghiệp nhờ công suất lọc lớn. Tuy nhiên, hàm lượng carbon thấp hơn than gáo dừa.
Mỗi loại đều có ưu và nhược điểm riêng, nhưng điểm chung là đều phải qua xử lý nhiệt hoặc hóa chất để có tính năng lọc.
Làm sao để nhận biết than lọc nước đạt chuẩn
Để biết than bạn mua có phải là than hoạt tính dùng cho lọc nước hay không, bạn nên kiểm tra những yếu tố sau:
-
Nguồn gốc rõ ràng: Ghi rõ nguyên liệu gốc (gáo dừa, tre, than đá).
-
Không có mùi khét, không chứa đất sét hoặc tạp chất.
-
Cấu trúc xốp, nhẹ, có thể nổi trên mặt nước khi khô.
-
Được đóng gói và ghi thông tin chi tiết từ nhà sản xuất.
-
Có giấy chứng nhận chất lượng và kiểm nghiệm an toàn nếu dùng cho nước uống.
Nếu bạn tự làm hệ thống lọc nước tại nhà, tuyệt đối không dùng than chưa hoạt hóa hoặc than không rõ nguồn gốc để tránh rủi ro sức khỏe.
Ứng dụng của than hoạt tính trong hệ thống lọc
Than hoạt tính thường được sử dụng ở một hoặc nhiều giai đoạn trong hệ thống lọc nước gia đình hoặc công nghiệp:
-
Trong lõi lọc máy lọc nước RO/Nano: Lọc mùi, màu, clo dư.
-
Lọc thô đầu nguồn: Loại bỏ mùi hôi, nước nhiễm phèn nhẹ.
-
Lọc bể cá cảnh: Làm sạch nước, hấp thụ ammonia, hỗ trợ môi trường vi sinh vật có lợi.
Tùy theo ứng dụng mà loại than và kích cỡ hạt sẽ khác nhau.
Than lọc nước là một vật liệu quan trọng rất hiệu quả trong việc xử lý nước, đặc biệt là các nguồn nước sinh hoạt. Tuy nhiên cần hiểu đúng rằng than lọc nước chính là than hoạt tính được sản xuất chuyên biệt cho mục đích hấp phụ. Không nên sử dụng các loại than thường như than tổ ong để lọc nước vì có thể gây hại cho sức khỏe.