Viêm Tuyến Nước Bọt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị

Viêm tuyến nước bọt là một bệnh lý phổ biến nhưng ít được chú ý, gây ra sưng đau vùng mặt với hàm và ảnh hưởng đến quá trình ăn uống, sinh hoạt hàng ngày. Bệnh có thể do vi khuẩn, virus hoặc tắc nghẽn tuyến nước bọt gây ra, trong đó nhiều người thường nhầm lẫn với quai bị. Nếu không điều trị kịp thời thì viêm tuyến nước bọt có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như áp xe hoặc nhiễm trùng lan rộng.

Vậy viêm tuyến nước bọt có lây không? Bao lâu thì khỏi? Nên uống thuốc gì và có thể điều trị tại nhà bằng phương pháp nào? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cùng với cách chữa trị hiệu quả và những điều cần lưu ý để phòng tránh bệnh.

1. Viêm tuyến nước bọt là gì

Viêm tuyến nước bọt là tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm xảy ra ở các tuyến nước bọt, thường do vi khuẩn, virus hoặc tắc nghẽn ống tuyến. Tuyến nước bọt có vai trò quan trọng trong việc tiết nước bọt giúp tiêu hóa và bảo vệ khoang miệng. Khi bị viêm, người bệnh thường cảm thấy đau, sưng vùng mặt hoặc dưới hàm, khó ăn uống và có thể sốt.

Các tuyến nước bọt chính trong cơ thể gồm

• Tuyến mang tai: Nằm hai bên má, ngay trước tai.
• Tuyến dưới hàm: Ở dưới xương hàm dưới.
• Tuyến dưới lưỡi: Ở sàn miệng, dưới lưỡi.

2. Viêm tuyến nước bọt có phải quai bị không

Viêm tuyến nước bọt và quai bị có thể dễ bị nhầm lẫn vì cả hai đều gây sưng tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai. Tuy nhiên, chúng là hai bệnh khác nhau

• Quai bị: Do virus quai bị gây ra, lây nhiễm qua đường hô hấp, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên. Gây sốt, đau hàm, sưng một hoặc cả hai tuyến mang tai.
• Viêm tuyến nước bọt: Có thể do vi khuẩn, virus hoặc sỏi tuyến nước bọt gây ra. Không phải lúc nào cũng do virus quai bị.

3. Viêm tuyến nước bọt có lây không

• Nếu do virus quai bị, bệnh có thể lây từ người sang người qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh.
• Nếu do vi khuẩn, bệnh thường không lây nhưng có thể lan rộng trong cơ thể nếu không điều trị kịp thời.

4. Nguyên nhân gây viêm tuyến nước bọt

• Nhiễm virus: Virus quai bị, Epstein-Barr, Cytomegalovirus.
• Nhiễm khuẩn: Thường do vi khuẩn Staphylococcus aureus.
• Tắc nghẽn tuyến nước bọt: Do sỏi tuyến nước bọt gây ứ đọng dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Khô miệng: Do thiếu nước bọt làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Bệnh lý nền: Tiểu đường, suy giảm miễn dịch, hội chứng Sjögren.

5. Viêm tuyến nước bọt ở trẻ em

Trẻ em có nguy cơ cao bị viêm tuyến nước bọt do hệ miễn dịch yếu. Nếu trẻ bị sưng tuyến mang tai, đau khi nhai, sốt và khó nuốt, có thể là dấu hiệu của bệnh. Phụ huynh cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

6. Viêm tuyến nước bọt dưới hàm, mang tai và dưới lưỡi

6.1. Viêm tuyến nước bọt dưới hàm

• Gây sưng đau dưới xương hàm, khó mở miệng.
• Thường do sỏi tuyến nước bọt hoặc nhiễm khuẩn.

6.2. Viêm tuyến nước bọt mang tai

• Sưng một hoặc hai bên má, đau khi nhai, sốt.
• Nếu do virus quai bị, có thể kèm theo viêm tinh hoàn (ở nam) hoặc viêm buồng trứng (ở nữ).

6.3. Tuyến nước bọt dưới lưỡi bị sưng

• Sưng đau dưới lưỡi, khó nuốt, có thể có mủ nếu nhiễm khuẩn.
• Cần vệ sinh miệng kỹ và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

7. Bị viêm tuyến nước bọt bao lâu thì khỏi

• Viêm nhẹ: Khoảng 1–2 tuần nếu điều trị đúng cách.
• Viêm nặng: Có thể kéo dài 3–4 tuần, thậm chí lâu hơn nếu có biến chứng.
• Nếu không điều trị, có thể gây áp xe, lan rộng viêm nhiễm hoặc ảnh hưởng chức năng tiết nước bọt.

8. Viêm tuyến nước bọt phải làm sao

• Chườm ấm: Giúp giảm sưng và kích thích tiết nước bọt.
• Xoa bóp tuyến nước bọt nhẹ nhàng: Giúp đẩy dịch ứ đọng ra ngoài.
• Uống nhiều nước: Ngăn ngừa khô miệng và hỗ trợ quá trình tiết nước bọt.
• Súc miệng nước muối ấm: Giúp sát khuẩn và làm sạch khoang miệng.
• Hạn chế thức ăn cứng, cay nóng: Giảm kích thích vùng viêm.

9. Viêm tuyến nước bọt uống thuốc gì

• Thuốc kháng sinh: Nếu do vi khuẩn (Amoxicillin, Clindamycin).
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen.
• Thuốc kháng viêm: NSAIDs (như Diclofenac) để giảm sưng.
• Thuốc long đờm: Để kích thích tiết nước bọt, giảm tắc nghẽn.

Cần uống thuốc theo đơn bác sĩ, không tự ý sử dụng kháng sinh để tránh kháng thuốc.

10. Cây thuốc nam chữa viêm tuyến nước bọt

Một số bài thuốc dân gian giúp giảm viêm hiệu quả

• Lá trầu không: Giã nát, đắp lên vùng sưng để kháng viêm.
• Rau má: Uống nước ép rau má giúp thanh nhiệt, giảm viêm.
• Rễ cây rẻ quạt: Có tác dụng kháng viêm, giảm sưng tuyến nước bọt.
• Bài thuốc dẫn gian: Dùng các vị thuốc thanh nhiệt như kim ngân hoa, bồ công anh để giảm sưng viêm.

Lưu ý: Các bài thuốc nam chỉ hỗ trợ điều trị, không thay thế thuốc Tây.

11. Bị viêm tuyến nước bọt nên kiêng gì

• Thức ăn cứng, cay nóng: Gây kích thích tuyến nước bọt.
• Rượu bia, cà phê: Làm mất nước, tăng nguy cơ khô miệng.
• Thực phẩm có đường cao: Dễ gây viêm nhiễm nặng hơn.
• Thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

12. Cách phòng tránh viêm tuyến nước bọt

• Uống đủ nước để duy trì tiết nước bọt.
• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
• Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng.
• Tránh tiếp xúc với người mắc bệnh quai bị.
• Điều trị sớm các bệnh răng miệng, tránh vi khuẩn lây lan.

Viêm tuyến nước bọt có thể gây nhiều khó chịu nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách thì bệnh thường không nguy hiểm. Quan trọng nhất là giữ gìn vệ sinh răng miệng cùng uống đủ nước và đi khám khi có dấu hiệu bất thường để tránh biến chứng.