Hóa chất sử dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhưng một số hóa chất có thể cực kỳ nguy hiểm nếu không quản lý đúng cách. Xếp loại nguy hiểm của hóa chất giúp xác định mức độ rủi ro từ đó đề ra các biện pháp phòng ngừa sao cho phù hợp.
1. Xếp Loại Nguy Hiểm Của Hóa Chất
Theo tiêu chuẩn quốc tế GHS (Globally Harmonized System) và các quy định của nhiều quốc gia, thì hóa chất phân loại dựa trên.
a. Nguy hiểm về vật lý
- Chất dễ cháy như Xăng dầu, metanol CH3OH.
- Chất dễ nổ Trinitrotoluen TNT.
- Chất oxy hóa Kali pemanganat KMnO4, hydro peroxide H2O2.
b. Nguy hiểm về sức khỏe
Độc cấp tính
- Xyanua HCN, NaCN gây tử vong nhanh chóng.
- Arsenic As gây độc máu và hệ thần kinh.
Độc mãn tính
- Benzen C6H6 gây ung thư.
- Dioxin C12H4Cl4O2 tích lũy lâu dài sẽ gây dị tật bẩm sinh.
c. Nguy hiểm về môi trường
- Độc với sinh vật thủy sinh thì chính là đồng sunfat CuSO4.
- Gây hiệu ứng nhà kính hoặc hủy hoại tầng ozone CFCs chlorofluorocarbons.
Ký hiệu nguy hiểm phổ biến
- Đầu lâu xương chéo: chất độc hại có thể gây tử vong;
- Ngọn lửa: dễ cháy;
- Cây chết và cá chết: gây hại cho môi trường.
Danh mục cảnh báo mà tổ chức GHS quy định vừa hỗ trợ kiểm soát nguy cơ. Nâng cao ý thức cộng đồng hoặc đẩy lùi tình trạng lạm dụng hóa chất nghiêm trọng.
2. Những Chất Hóa Học Độc Nhất Thế Giới
a. Dioxin C12H4Cl4O2
Nguồn gốc sản phẩm phụ từ sản xuất hóa chất như chất diệt cỏ, thuốc trừ sâu.
Độc tính
- Gây đột biến gen, ung thư và ảnh hưởng lớn đến nội tiết.
- Một lượng cực nhỏ cũng có thể gây tổn hại rất nghiêm trọng.
b. VX C11H26NO2PS
Nguồn gốc chính là một loại khí thần kinh phát triển cho mục đích quân sự.
Độc tính
- Gây ngừng hoạt động hệ thần kinh chỉ với một lượng nhỏ.
- Xếp vào nhóm vũ khí hóa học bị cấm.
c. Ricin
Nguồn gốc chiết xuất từ hạt thầu dầu Ricinus communis.
Độc tính
- Một liều 1-2mg có thể gây tử vong cho người trưởng thành.
- Gây tổn thương tế bào nghiêm trọng dễ dẫn đến tử vong trong vòng 36-72 giờ.
d. Botulinum toxin
Nguồn gốc được sản sinh bởi vi khuẩn Clostridium botulinum.
Độc tính
- Liều độc LD50 thấp nhất trong tất cả các chất độc tự nhiên.
- 1 gram có thể gây tử vong cho hơn 1 triệu người.
e. Polonium-210
Nguồn gốc một đồng vị phóng xạ tự nhiên.
Độc tính
- Tỏa ra bức xạ alpha gây tổn thương rất nghiêm trọng nếu xâm nhập cơ thể.
- Biết đến qua các vụ đầu độc trong lịch sử.
f. Cyanide
Nguồn gốc sử dụng trong công nghiệp khai thác vàng và xi mạ.
Độc tính
- Gây tử vong nhanh chóng bằng cách làm ngừng hoạt động của các tế bào trong cơ thể.
Danh sách siêu độc mà các nhà nghiên cứu công bố vừa cảnh báo mối hiểm họa toàn cầu. Gây ra tổn thương nghiêm trọng về sức khỏe và làm xáo trộn hệ sinh thái nhiều khu vực.
3. Lưu Ý Về Xử Lý Và Quản Lý Hóa Chất Nguy Hiểm
- Kiểm tra nhãn, ký hiệu và bảng chỉ dẫn an toàn hóa chất MSDS.
- Luôn sử dụng găng tay, khẩu trang và kính bảo hộ khi làm việc với hóa chất.
- Đặt hóa chất ở nơi khô ráo thoáng mát tránh xa tầm tay trẻ em.
- Có sẵn bộ dụng cụ xử lý khẩn cấp nhằm ứng phó với rò rỉ hoặc tràn hóa chất.
Chương trình đào tạo mà chuyên gia an toàn hướng dẫn vừa ngăn ngừa rủi ro ngoài ý muốn. Đảm bảo quy trình lưu trữ an toàn và duy trì tiêu chuẩn quản lý bền vững.
Xếp loại nguy hiểm của hóa chất và nhận diện các chất hóa học độc hại nhất thế giới giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mức độ rủi ro mà chúng có thể gây ra. Đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, an toàn lao động, và bảo vệ môi trường. Hãy luôn tuân thủ các quy định về an toàn hóa chất và nâng cao nhận thức đồng thời giảm thiểu rủi ro trong công việc và cuộc sống.