Chất Bảo Quản Thực Phẩm: Định Nghĩa, Các Loại và Quy Định

Chất bảo quản thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm, giữ cho chúng tươi ngon và an toàn. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng băn khoăn liệu các chất này có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hay không và làm thế nào để sử dụng chúng một cách hợp lý. Hãy cùng tìm hiểu về các chất bảo quản thực phẩm, lợi ích, tác hại và các quy định về chúng trong bài viết này.

1. Chất Bảo Quản Thực Phẩm Là Gì

Chất bảo quản thực phẩm là các chất được thêm vào thực phẩm nhằm ngăn ngừa sự hư hỏng do vi sinh vật như vi khuẩn, nấm men hoặc quá trình oxy hóa. Chúng giúp kéo dài thời gian bảo quản và giữ cho thực phẩm không bị biến chất. Các chất này có thể là tự nhiên hoặc tổng hợp.

Ví dụ

• Chất bảo quản tự nhiên Muối, đường, giấm, mật ong.
• Chất bảo quản tổng hợp Natri benzoat, nitrat natri, sulfur dioxide.

Hợp chất hóa học mà quá trình bảo quản thực phẩm áp dụng, giúp duy trì độ tươi ngon. Ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và bảo vệ chất lượng sản phẩm.

2. Các Chất Bảo Quản Thực Phẩm

Các chất bảo quản thực phẩm có thể được phân loại thành nhiều nhóm khác nhau, tùy theo cơ chế hoạt động và nguồn gốc của chúng

2.1. Chất Bảo Quản Hóa Học

• Natri benzoat (E211) Ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, thường dùng trong các sản phẩm đồ uống, thực phẩm chế biến sẵn.
• Sodium nitrite (E250) Dùng để bảo quản thịt, giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và giữ màu sắc thực phẩm.
• Sulfur dioxide (E220) Dùng trong trái cây khô và các sản phẩm làm từ nho.

2.2. Chất Bảo Quản Tự Nhiên

• Muối Dùng trong việc bảo quản thực phẩm như thịt, cá.
• Đường Được sử dụng trong sản xuất mứt, siro.
• Giấm Dùng trong dưa chua, rau quả muối.

2.3. Chất Bảo Quản Sinh Học

• Lactic acid có thể tìm thấy trong các sản phẩm lên men, giúp bảo quản thực phẩm và tăng cường sức khỏe đường ruột.
• Một số chiết xuất từ cây như chiết xuất hương thảo được sử dụng như chất bảo quản tự nhiên.

Hợp chất sinh học mà các nhà khoa học khai thác, góp phần kéo dài thời gian sử dụng. Cải thiện chất lượng sản phẩm và mang lại lợi ích cho sức khỏe.

3. Chất Bảo Quản Thực Phẩm Có Hại Không

Việc sử dụng chất bảo quản thực phẩm không đúng cách có thể gây hại đến sức khỏe con người. Một số chất bảo quản hóa học nếu sử dụng quá mức có thể gây ra các vấn đề như

3.1. Tác Hại Của Một Số Chất Bảo Quản Hóa Học

• Natri benzoat (E211) Nếu sử dụng quá liều có thể gây kích ứng da, viêm mũi, và đặc biệt có thể phản ứng với vitamin C để tạo ra benzene, một chất có thể gây ung thư.
• Nitrate và Nitrite (E250, E251) Dùng trong bảo quản thịt chế biến sẵn có thể tạo ra nitrosamine, một chất gây ung thư khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
• Sulfur dioxide (E220) Có thể gây kích ứng mắt, hô hấp và dị ứng đối với những người nhạy cảm.

3.2. Tác Hại Của Chất Bảo Quản Tự Nhiên

• Mặc dù các chất bảo quản tự nhiên như muối và giấm ít gây hại hơn, nhưng nếu sử dụng quá mức, chúng có thể dẫn đến việc tiêu thụ lượng natri quá cao, ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Nguyên liệu tự nhiên mà thực phẩm truyền thống áp dụng, nếu dùng quá mức có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng. Cần điều chỉnh lượng tiêu thụ hợp lý và kết hợp chế độ ăn khoa học.

4. Cách Sử Dụng Chất Bảo Quản Thực Phẩm

Để sử dụng chất bảo quản thực phẩm một cách an toàn, bạn cần lưu ý các điều sau

4.1. Tuân Thủ Liều Lượng Khuyến Cáo

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và liều lượng tối đa được phép sử dụng đối với các chất bảo quản.
• Đảm bảo không sử dụng quá nhiều chất bảo quản tổng hợp, đặc biệt là trong các sản phẩm tiêu thụ trực tiếp.

4.2. Lựa Chọn Chất Bảo Quản Tự Nhiên

• Nếu có thể, hãy ưu tiên sử dụng các chất bảo quản tự nhiên như muối, đường, giấm để giảm thiểu nguy cơ tác hại từ các hóa chất tổng hợp.
• Sử dụng chất bảo quản tự nhiên cũng góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài.

4.3. Bảo Quản Đúng Cách

• Lưu trữ thực phẩm ở nhiệt độ thích hợp và bảo quản trong bao bì kín để tránh sự xâm nhập của vi khuẩn.
• Đảm bảo thực phẩm đã được bảo quản đúng cách để kéo dài thời gian sử dụng mà không cần quá nhiều chất bảo quản.

5. Chất Bảo Quản Thực Phẩm Mua Ở Đâu

Các chất bảo quản thực phẩm có thể mua ở các cửa hàng chuyên bán nguyên liệu thực phẩm, siêu thị, hoặc các cửa hàng trực tuyến. Khi mua, bạn cần kiểm tra nguồn gốc, nhãn mác và hạn sử dụng của sản phẩm để đảm bảo chất lượng.

Sản phẩm bảo quản mà thị trường cung cấp, giúp người tiêu dùng kéo dài thời gian sử dụng thực phẩm. Đáp ứng nhu cầu bảo quản an toàn và tiện lợi khi chế biến.

6. Quy Định Về Chất Bảo Quản Thực Phẩm

Các chất bảo quản thực phẩm được phép sử dụng phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm của các tổ chức y tế và chính phủ.

6.1. Quy Định Của Tổ Chức Quốc Tế

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm Codex (Codex Alimentarius) có các quy định nghiêm ngặt về việc sử dụng các chất bảo quản thực phẩm.
• Các chất bảo quản phải được kiểm tra và đánh giá trước khi đưa vào sử dụng trong thực phẩm.

6.2. Quy Định Của Các Quốc Gia

• Mỗi quốc gia có quy định riêng về việc sử dụng chất bảo quản. Ví dụ, tại Việt Nam, Cục An toàn thực phẩm quản lý và cấp phép sử dụng các chất bảo quản trong thực phẩm.

7. Các Chất Bảo Quản Thực Phẩm Được Phép Sử Dụng

• Các chất bảo quản tổng hợp như Natri benzoat E211, Nitrate E250 và Sulfur dioxide E220 được phép sử dụng nhưng phải tuân thủ liều lượng quy định.
• Các chất bảo quản tự nhiên như muối, đường, giấm, mật ong luôn được ưu tiên vì độ an toàn cao hơn.

Chất bảo quản thực phẩm giúp kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm và giữ chúng an toàn, nhưng sử dụng chúng cần được kiểm soát và tuân thủ các quy định an toàn. Để đảm bảo sức khỏe rất nên chọn các chất bảo quản tự nhiên khi có thể và hạn chế sử dụng các chất bảo quản tổng hợp. Chọn mua sản phẩm từ các nguồn uy tín và luôn đọc kỹ nhãn mác cũng như hạn sử dụng trước khi tiêu thụ nhé.