Than đá từ lâu đã được biết đến như một nguồn năng lượng quan trọng trong ngành công nghiệp với sản xuất điện. Mặc dù ngày nay các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng gió, mặt trời, thủy điện đang dần thay thế các nguồn năng lượng hóa thạch nhưng than đá vẫn giữ một vai trò không nhỏ trong cung cấp năng lượng cho thế giới. Tuy nhiên việc sử dụng năng lượng than đá cũng đi kèm với những lợi ích lẫn thách thức mà chúng ta cần phải hiểu rõ. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về năng lượng than đá, câu hỏi liệu than đá có phải là năng lượng tái tạo hay không, các ưu nhược điểm của nó.
Năng Lượng Than Đá Là Gì
Năng lượng than đá là năng lượng được khai thác từ than đá, một loại nhiên liệu hóa thạch, chủ yếu bao gồm carbon và các hợp chất khác như hydrogen, oxy và nitơ. Khi than đá được đốt cháy, nó giải phóng một lượng nhiệt lớn, có thể được sử dụng để tạo ra điện, sưởi ấm hoặc phục vụ trong các ngành công nghiệp như sản xuất thép và xi măng.
Quá trình đốt cháy than đá tạo ra năng lượng nhiệt, làm nóng nước để tạo ra hơi nước. Hơi nước này được sử dụng để quay các tuabin, từ đó tạo ra điện trong các nhà máy nhiệt điện.
Nguồn Năng Lượng Nào Là Than Đá Xanh?
“Than đá xanh” là thuật ngữ không phải là một khái niệm phổ biến trong ngành năng lượng. Tuy nhiên, có thể bạn đang đề cập đến một phương thức cải tiến trong việc sử dụng than đá, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường. Một trong những phương pháp đó là “công nghệ carbon capture and storage (CCS)” (công nghệ thu và lưu trữ carbon). Công nghệ này giúp thu giữ khí CO₂ phát thải từ quá trình đốt than đá và lưu trữ nó dưới lòng đất, giảm thiểu sự phát tán của khí nhà kính vào không khí.
Mặc dù công nghệ CCS không làm cho than đá trở thành năng lượng tái tạo, nhưng nó có thể giúp giảm bớt lượng khí CO₂ thải ra từ quá trình sử dụng than đá, từ đó giúp việc sử dụng than đá trở nên ít gây hại hơn cho môi trường.
Than Đá Có Phải Năng Lượng Tái Tạo Không?
Không, than đá không phải là một nguồn năng lượng tái tạo. Năng lượng tái tạo là năng lượng được khai thác từ các nguồn tự nhiên có thể tái tạo liên tục và không cạn kiệt theo thời gian, như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối.
Ngược lại, than đá là một nguồn năng lượng hóa thạch, được hình thành từ thực vật cổ đại trong hàng triệu năm. Việc khai thác và sử dụng than đá có thể làm cạn kiệt nguồn tài nguyên này trong tương lai, nó cũng tạo ra các tác động môi trường tiêu cực. Vì vậy, dù than đá là một nguồn năng lượng rất phổ biến, nó không phải là nguồn năng lượng tái tạo.
Ưu Nhược Điểm Của Năng Lượng Than Đá
Ưu Điểm
-
Năng Lượng Dồi Dào:
Than đá là một nguồn năng lượng dồi dào, với trữ lượng lớn tồn tại dưới lòng đất. Các mỏ than đá trên khắp thế giới cung cấp một nguồn cung ổn định và lâu dài. -
Giá Thành Thấp:
So với nhiều nguồn năng lượng khác, giá thành của than đá thường thấp, đặc biệt trong các quốc gia có trữ lượng than đá lớn. Điều này làm cho nó trở thành một lựa chọn kinh tế trong việc sản xuất điện. -
Ứng Dụng Rộng Rãi:
Than đá được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ sản xuất điện cho đến chế biến kim loại (như thép) và sản xuất xi măng. Điều này làm cho nó trở thành một nguồn năng lượng quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp. -
Hiệu Suất Nhiệt Cao:
Khi được đốt cháy, than đá tạo ra một lượng nhiệt lớn, có thể sử dụng để sản xuất điện năng hoặc cung cấp nhiệt cho các nhu cầu công nghiệp và dân dụng.
Nhược Điểm
-
Phát Thải Khí Nhà Kính:
Việc đốt cháy than đá là một trong những nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu. Quá trình này thải ra lượng lớn khí CO₂ và các khí độc hại khác như sulfur dioxide (SO₂) và nitrogen oxides (NOₓ), góp phần vào sự nóng lên toàn cầu và ô nhiễm không khí. -
Ô Nhiễm Môi Trường:
Ngoài khí CO₂, việc khai thác và sử dụng than đá cũng gây ô nhiễm không khí, đất và nước. Khai thác than đá bằng phương pháp lộ thiên có thể phá hủy môi trường xung quanh và làm suy giảm đa dạng sinh học. -
Nguồn Tài Nguyên Không Tái Tạo:
Than đá là nguồn năng lượng không tái tạo, có thể bị cạn kiệt theo thời gian. Điều này có thể gây ra vấn đề lớn trong tương lai nếu chúng ta không tìm ra các nguồn năng lượng thay thế. -
Ảnh Hưởng Đến Sức Khỏe Con Người:
Việc khai thác và đốt than đá có thể gây ra các bệnh về hô hấp và các vấn đề sức khỏe khác cho những người sống gần khu vực khai thác và các nhà máy nhiệt điện.
Năng lượng than đá vẫn là một nguồn cung cấp năng lượng quan trọng trong các ngành công nghiệp với sản xuất điện. Tuy nhiên với những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường cũng như sức khỏe con người khiến việc sử dụng than đá không phải là giải pháp bền vững trong dài hạn. Các công nghệ như CCS (thu với lưu trữ carbon) có thể giúp giảm bớt tác động của than đá đối với môi trường, nhưng vẫn cần phải chuyển hướng sang các nguồn năng lượng tái tạo sạch hơn bền vững hơn để đảm bảo một tương lai bền vững cho hành tinh của chúng ta.