Tìm Hiểu Về Cây Bụp Giấm: Đặc Điểm, Công Dụng và Cách Sử Dụng Trong Ẩm Thực

Cây bụp giấm hay còn gọi là cây giấm. Là một loại thực vật phổ biến trong đời sống và ẩm thực của nhiều vùng nhiệt đới đặc biệt ở Việt Nam. Với hoa, lá và trái giàu dinh dưỡng cùng vị chua thanh đặc trưng khiến cây bụp giấm không những được yêu thích trong nấu ăn lại còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về loại cây này từ đặc điểm đến cách sử dụng trong các món ăn hàng ngày.

1. Cây Bụp Giấm Là Gì?

Cây bụp giấm (Hibiscus sabdariffa) là một loại cây thân thảo thuộc họ Cẩm Quỳ (Malvaceae). Ở Việt Nam bụp giấm còn được gọi bằng nhiều tên khác như cây giấm, hoa atiso đỏ hoặc cây hồng hoa.

Đặc điểm sinh học

• Thân cây cao từ 1,5 – 2m và thân có màu đỏ tía đặc trưng.
• Lá cây hình bầu dục mép lá có răng cưa nhẹ. Lá non thường được sử dụng làm rau ăn.
• Hoa bụp giấm màu đỏ sẫm, mọc đơn có 5 cánh lớn và đài hoa dày.
• Khi hoa rụng đài hoa chuyển thành quả mọng nước có vị chua đậm.

Cây bụp giấm thường được trồng ở các vùng nhiệt đới như Việt Nam do có điều kiện lý tưởng để phát triển loại cây này.

2. Công Dụng Của Cây Bụp Giấm

2.1. Trong Ẩm Thực

Lá bụp giấm

• Lá non có vị chua nên thường được dùng để nấu canh chua hoặc làm rau ăn kèm.
• Khi nấu canh chua lá bụp giấm tạo vị thanh tự nhiên mà không cần sử dụng thêm các loại gia vị chua khác như me hay sấu.

Hoa bụp giấm

• Hoa thường được chế biến thành siro, mứt hoặc trà bụp giấm. Trà từ hoa bụp giấm có màu đỏ đẹp mắt, hương vị chua dịu giúp giải nhiệt và thanh lọc cơ thể.
• Hoa khô còn được dùng làm nguyên liệu trong các món bánh hoặc món tráng miệng.

Quả bụp giấm

• Quả tươi có thể làm gỏi, muối chua hoặc ép lấy nước uống.
• Quả bụp giấm khô thường được sử dụng trong công nghiệp sản xuất thực phẩm và đồ uống. Đặc biệt là các sản phẩm giải khát tự nhiên.

2.2. Trong Y Học và Làm Đẹp

Giàu chất chống oxy hóa

Hoa và quả bụp giấm chứa nhiều chất chống oxy hóa như anthocyanin một chất rất tốt giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và ngăn ngừa lão hóa.

Hỗ trợ giảm cân

Trà bụp giấm có khả năng giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ đốt cháy chất béo.

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Bụp giấm giúp hạ huyết áp, giảm cholesterol và tăng cường sức khỏe mạch máu.

Làm đẹp da

Các sản phẩm từ bụp giấm có khả năng làm sạch da, se khít lỗ chân lông và cải thiện sắc tố da.

2.3. Trong Công Nghiệp

Cây bụp giấm còn được sử dụng để sản xuất màu thực phẩm tự nhiên nhờ vào màu đỏ tươi từ đài hoa. Chiết xuất từ bụp giấm cũng được dùng trong sản xuất mỹ phẩm và dược phẩm.

3. Cách Sử Dụng Cây Bụp Giấm Trong Nấu Ăn

3.1. Canh Chua Lá Giấm

Lá giấm non là nguyên liệu tuyệt vời để nấu canh chua giúp mang lại hương vị thanh mát độc đáo.

Nguyên liệu

• Lá bụp giấm non 100g.
• Cá lóc (hoặc cá basa) 300g.
• Cà chua 2 quả.
• Dứa 1/2 quả.
• Hành lá, rau ngổ, ớt, hành tím.
• Gia vị gồm muối, đường, nước mắm.

Cách làm

• Sơ chế cá, cắt khúc và ướp với chút muối tiêu.
• Phi thơm hành tím, cho cà chua và dứa vào xào. Đổ nước vào đun sôi.
• Thả cá vào, nêm gia vị. Khi cá chín thì thêm lá bụp giấm sau đó nấu thêm 2-3 phút rồi tắt bếp.
• Rắc hành lá, rau ngổ và ớt lên trên trước khi thưởng thức. Món canh chua lá giấm vừa chua nhẹ vừa ngọt thanh rất thích hợp trong những ngày hè.

3.2. Siro Hoa Bụp Giấm

Hoa bụp giấm tươi hoặc khô đều có thể làm siro giải nhiệt.

Nguyên liệu

• Hoa bụp giấm 500g.
• Đường 1kg.
• Nước 1 lít.

Cách làm

• Rửa sạch hoa bụp giấm rồi tách lấy phần đài hoa.
• Đun nước sôi rồi cho đài hoa vào nấu khoảng 15 phút sau đó lọc lấy nước.
• Cho đường vào nước hoa, rồi đun nhỏ lửa đến khi hỗn hợp sánh lại. Để nguội và bảo quản trong chai thủy tinh.
• Khi uống có thể pha thêm siro với nước lọc và thêm đá tùy thích.

3.3. Trà Bụp Giấm

Hoa bụp giấm khô là nguyên liệu lý tưởng để pha trà.

Cách làm

• Lấy 5-7 bông hoa bụp giấm khô rồi rửa qua nước ấm.
• Đun nước sôi cho hoa vào ngâm khoảng 5 phút.
• Thêm mật ong hoặc đường phèn tùy khẩu vị.

4. Lưu Ý Khi Sử Dụng Cây Bụp Giấm

Sử dụng đúng liều lượng

Dù có nhiều lợi ích nhưng việc sử dụng quá nhiều bụp giấm (đặc biệt là trà) có thể gây hạ huyết áp ở người huyết áp thấp.

Tránh cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ

Một số thành phần trong bụp giấm có thể gây kích thích tử cung hoặc ảnh hưởng tiêu hóa của trẻ nhỏ.

Rửa sạch trước khi chế biến

Cây bụp giấm dễ bám bụi và côn trùng nên cần rửa sạch kỹ để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Kiểm tra dị ứng

Nếu lần đầu sử dụng thì hãy nên thử một lượng nhỏ để tránh phản ứng dị ứng.

Cây bụp giấm là một nguồn nguyên liệu tự nhiên quý giá do vừa thơm ngon trong ẩm thực vừa có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Từ canh chua lá giấm, siro hoa bụp giấm đến trà giải nhiệt quá nhiều công dụng mà loại cây này mang lại sự đa dạng cho bữa ăn và chế độ chăm sóc sức khỏe của bạn. Hãy thử bổ sung cây bụp giấm vào thực đơn hàng ngày để tận hưởng trọn vẹn những lợi ích mà nó mang lại.