Xuất huyết tiêu hóa: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Xuất huyết tiêu hóa là một tình trạng cấp cứu y khoa nguy hiểm. Hoàn toàn có thể đe dọa tính mạng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hiện tượng này xảy ra khi máu chảy từ bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa từ thực quản đến hậu môn. Hiểu rõ về triệu chứng, phân loại và phương pháp điều trị sẽ giúp nhận biết và ứng phó đúng cách với tình trạng này. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!

1. Xuất huyết tiêu hóa là gì

Xuất huyết tiêu hóa là hiện tượng máu thoát ra khỏi mạch máu và chảy vào lòng ống tiêu hóa. Tùy vào vị trí xuất huyết, tình trạng này được chia thành:

  • Xuất huyết tiêu hóa trên: Xảy ra từ thực quản đến tá tràng.
  • Xuất huyết tiêu hóa dưới: Xảy ra từ đoạn ruột non trở xuống, bao gồm đại tràng và hậu môn.

án   cao

2. Triệu chứng xuất huyết tiêu hóa

Triệu chứng chính

Nôn ra máu

  • Máu có thể đỏ tươi xuất huyết nặng hoặc màu nâu đen, giống bã cà phê xuất huyết ít hơn.

Đi ngoài phân đen

  • Phân đen, dính, có mùi tanh đặc trưng chính là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa trên.

Đi ngoài ra máu

  • Máu đỏ tươi thường là biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa dưới.

Triệu chứng toàn thân

  • Chóng mặt, mệt mỏi, tụt huyết áp.
  • Da xanh xao, lạnh, đổ mồ hôi.
  • Mạch nhanh, yếu, khó bắt.

Triệu chứng liên quan

  • Đau bụng tùy thuộc vào nguyên nhân.
  • Tiền sử bệnh lý dạ dày, tá tràng, xơ gan hoặc sử dụng thuốc chống đông, kháng viêm.

3. Xuất huyết tiêu hóa trên

Xuất huyết tiêu hóa trên thường gặp hơn và nguy hiểm hơn xuất huyết tiêu hóa dưới. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm

  • Loét dạ dày – tá tràng: Nguyên nhân hàng đầu;
  • Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản: Gặp ở bệnh nhân xơ gan;
  • Viêm thực quản, viêm dạ dày: Do sử dụng rượu bia, thuốc chống viêm hoặc nhiễm vi khuẩn H. pylori;
  • Ung thư đường tiêu hóa trên: Thường là ung thư thực quản hoặc dạ dày.

4. Xuất huyết tiêu hóa dưới

Xuất huyết tiêu hóa dưới ít gặp hơn và thường ít nghiêm trọng hơn xuất huyết tiêu hóa trên. Các nguyên nhân bao gồm

  • Bệnh trĩ, nứt hậu môn: Máu đỏ tươi, thường chảy sau khi đi vệ sinh.
  • Polyp hoặc ung thư đại tràng: Gây chảy máu âm ỉ, kéo dài.
  • Viêm đại tràng: Liên quan đến các bệnh lý như Crohn hoặc viêm loét đại tràng.
  • Túi thừa đại tràng: Gây xuất huyết đột ngột và nhiều.

5. Phân độ xuất huyết tiêu hóa

Xuất huyết tiêu hóa được phân thành các mức độ dựa trên triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm

Nhẹ

Triệu chứng ít rõ ràng, không tụt huyết áp, mất máu < 500ml.

Trung bình

Mạch nhanh, huyết áp giảm nhẹ, mất máu khoảng 500-1000ml.

Nặng

Huyết áp tụt nghiêm trọng, da xanh xao, sốc mất máu, mất máu > 1000ml.

6. Điều trị xuất huyết tiêu hóa

Nguyên tắc điều trị

Hồi sức cấp cứu

  • Đảm bảo đường thở, ổn định huyết động bù dịch, truyền máu.

Xác định nguyên nhân

  • Nội soi tiêu hóa trên/dưới là phương pháp hàng đầu mục đích xác định vị trí và nguyên nhân xuất huyết.

Điều trị nguyên nhân

  • Cầm máu qua nội soi tiêm thuốc, clip cầm máu, đốt nhiệt.
  • Phẫu thuật nếu xuất huyết không kiểm soát được.

Các thuốc thường dùng

  • Thuốc giảm tiết acid: Omeprazole, Pantoprazole dùng cho loét dạ dày.
  • Thuốc cầm máu: Adrenalin tiêm qua nội soi, Tranexamic acid.
  • Thuốc co mạch: Somatostatin, Terlipressin dùng trong vỡ tĩnh mạch thực quản.

7. Phác đồ điều trị xuất huyết tiêu hóa

Phác đồ điều trị bao gồm

Hồi sức cấp cứu

Đặt đường truyền tĩnh mạch lớn, truyền dịch NaCl 0.9%, Ringer lactate.

Truyền máu khi mất máu nặng Hb < 7g/dl.

Nội soi tiêu hóa

Thực hiện trong vòng 24 giờ đầu còn xác định và xử lý nguyên nhân.

Kỹ thuật tiêm cầm máu, kẹp clip, hoặc đốt nhiệt.

Điều trị hỗ trợ

Dùng thuốc ức chế bơm proton (PPI).

Điều trị kháng sinh nếu nghi ngờ nhiễm trùng.

8. Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa

Chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe bệnh nhân

Theo dõi sát sao

Đo mạch, huyết áp, tình trạng da, ý thức.

Chế độ ăn uống

Nghỉ ngơi hoàn toàn, dùng thức ăn lỏng sau khi ổn định.

Hỗ trợ tinh thần

Giúp bệnh nhân yên tâm, tránh lo lắng làm tăng áp lực đường tiêu hóa.

9. Dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa

  • Nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc ra máu.
  • Mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu.
  • Đau bụng kèm triệu chứng trên, đặc biệt ở người có tiền sử bệnh tiêu hóa.

Xuất huyết tiêu hóa là một tình trạng nguy hiểm cho nên đòi hỏi phát hiện và điều trị kịp thời nhằm tránh những biến chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ triệu chứng, nguyên nhân và phác đồ điều trị không những giúp bệnh nhân lại còn hỗ trợ nhân viên y tế trong xử lý hiệu quả. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa thì cần đến ngay cơ sở y tế còn nhận được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Bóng đá trực tuyến Xoilac