Nhiễm khuẩn đường ruột là một bệnh lý phổ biến ở người lớn. Gây ảnh hưởng lớn đến hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Bệnh có thể do vi khuẩn hay virus hoặc ký sinh trùng gây ra. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp rút ngắn thời gian phục hồi.
1. Nhiễm Khuẩn Đường Ruột Ở Người Lớn Là Gì
Nhiễm khuẩn đường ruột là tình trạng vi khuẩn hay virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào hệ tiêu hóa rồi gây viêm nhiễm và rối loạn chức năng tiêu hóa.
Nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn đường ruột
- Vi khuẩn: Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Shigella, Campylobacter.
- Virus: Rotavirus, Norovirus.
- Ký sinh trùng: Giardia lamblia, Entamoeba histolytica.
- Ngộ độc thực phẩm do ăn phải thức ăn ôi thiu hay nhiễm khuẩn hoặc nhiễm độc tố vi khuẩn.
- Nguồn nước ô nhiễm: Uống nước chưa được xử lý đúng cách hoặc tiếp xúc với nước bẩn.
2. Triệu Chứng Nhiễm Khuẩn Đường Ruột Ở Người Lớn
Triệu chứng của nhiễm khuẩn đường ruột thường xuất hiện đột ngột và kéo dài từ 3 đến 7 ngày tùy vào nguyên nhân gây bệnh.
Các dấu hiệu phổ biến bao gồm
- Tiêu chảy cấp: Phân lỏng, nhiều nước, có thể lẫn nhầy hay máu.
- Đau bụng: Đau quặn từng cơn, thường xuất hiện ở vùng bụng dưới.
- Buồn nôn và nôn mửa: Cơ thể phản ứng để đào thải vi khuẩn hoặc độc tố.
- Sốt: Từ sốt nhẹ đến sốt cao, có thể kèm theo ớn lạnh.
- Mệt mỏi chán ăn do cơ thể suy nhược do mất nước và điện giải.
- Dấu hiệu mất nước: Miệng khô, ít đi tiểu, da nhăn nheo, mắt trũng sâu.
Nếu các triệu chứng kéo dài trên 7 ngày hoặc có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, cần đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời.
3. Cách Điều Trị Nhiễm Khuẩn Đường Ruột Ở Người Lớn
3.1. Bù nước và điện giải
Mất nước là biến chứng nguy hiểm của nhiễm khuẩn đường ruột. Việc bổ sung nước và điện giải là điều cần thiết.
- Dùng Oresol (ORS): Pha theo đúng tỷ lệ hướng dẫn, uống từng ngụm nhỏ.
- Uống nước lọc, nước dừa, nước gạo rang để hỗ trợ bù nước tự nhiên.
- Tránh các loại nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia vì có thể làm tiêu chảy nặng hơn.
3.2. Sử dụng men vi sinh
Men vi sinh giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột với cả giảm thời gian tiêu chảy và hỗ trợ tiêu hóa. Một số loại men vi sinh phổ biến
- Lactobacillus GG: Hỗ trợ giảm tiêu chảy.
- Bacillus clausii: Giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột.
3.3. Khi Nào Cần Dùng Kháng Sinh
Kháng sinh chỉ được sử dụng khi có nhiễm khuẩn nặng và có chỉ định của bác sĩ. Một số trường hợp cần dùng kháng sinh
- Tiêu chảy kéo dài trên 7 ngày.
- Phân có máu hoặc sốt cao liên tục.
Một số loại kháng sinh thường được sử dụng
- Ciprofloxacin, Azithromycin: Điều trị nhiễm khuẩn do vi khuẩn E. coli, Shigella.
- Metronidazole: Dùng khi nhiễm khuẩn do ký sinh trùng Giardia.
Lưu ý không tự ý dùng kháng sinh vì có thể gây kháng thuốc và làm mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.
3.4. Nghỉ ngơi và duy trì chế độ ăn uống phù hợp
- Tránh vận động mạnh khi đang bị tiêu chảy để cơ thể có thời gian hồi phục.
- Không nên ăn quá nhiều thực phẩm cùng lúc, ưu tiên các món dễ tiêu.
4. Nhiễm Trùng Đường Ruột Nên Ăn Gì
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi hệ tiêu hóa sau khi bị nhiễm khuẩn đường ruột.
4.1. Thực phẩm nên ăn
- Thực phẩm dễ tiêu hóa: Cháo trắng, cơm nhão, súp rau củ.
- Thực phẩm chứa probiotic: Sữa chua, kim chi, dưa cải muối giúp cân bằng vi khuẩn đường ruột.
- Protein dễ tiêu: Thịt gà luộc, cá hấp, trứng chín kỹ.
- Tinh bột: Bánh mì nướng, khoai lang, khoai tây.
4.2. Thực phẩm nên tránh
- Thức ăn dầu mỡ, chiên rán: Gây kích thích tiêu hóa, làm bệnh nặng hơn.
- Sữa và sản phẩm từ sữa nguyên kem: Gây khó tiêu nếu cơ thể không dung nạp lactose.
- Đồ ăn cay nóng, gia vị mạnh: Gây kích ứng niêm mạc ruột.
- Nước có gas, cà phê với rượu bia làm mất nước và kéo dài tình trạng tiêu chảy.
5. Nhiễm Trùng Đường Ruột Nên Ăn Trái Cây Gì
Một số loại trái cây có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa và bù nước khi bị nhiễm khuẩn đường ruột.
5.1. Trái cây nên ăn
- Chuối chứa nhiều kali giúp bù điện giải và làm dịu dạ dày.
- Táo: Giàu pectin giúp làm giảm tiêu chảy.
- Đu đủ: Hỗ trợ tiêu hóa, giàu enzyme có lợi cho đường ruột.
- Lê cung cấp nước và chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa.
- Việt quất: Chứa chất chống oxy hóa giúp giảm viêm nhiễm đường ruột.
5.2. Trái cây nên tránh
- Cam, quýt, bưởi: Axit trong cam quýt có thể làm tăng kích ứng dạ dày.
- Xoài, mận, dưa hấu: Có thể gây tiêu chảy nặng hơn do hàm lượng đường cao.
6. Khi Nào Cần Đến Bác Sĩ
Nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, cần đến cơ sở y tế ngay
- Tiêu chảy kéo dài trên 7 ngày.
- Sốt cao trên 39 độ C.
- Đau bụng dữ dội hoặc phân có máu.
- Mất nước nghiêm trọng (khô miệng, không đi tiểu trong hơn 6 giờ).
Nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn có thể gây ra các triệu chứng khó chịu nhưng thường có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Việc bổ sung nước với cả thực hiện chế độ ăn uống hợp lý kết hợp sử dụng men vi sinh giúp cải thiện tình trạng nhanh chóng. Nếu có dấu hiệu nặng cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh và có biện pháp xử lý phù hợp để bảo vệ sức khỏe của mình.