Axit Etanoic Tính Chất, Ứng Dụng Và Vai Trò Trong Đời Sống

Axit etanoic còn gọi là axit axetic (CH3COOH), là một axit hữu cơ yếu nhưng có vai trò quan trọng trong công nghiệp và đời sống. Đây chính là thành phần chính của giấm ăn đồng thời cũng sử dụng rộng rãi trong sản xuất hóa chất với thực phẩm và dược phẩm.

Tính Chất Hóa Học

• Công thức hóa học CH3COOH
• Khối lượng phân tử 60,05 g/mol
• Trạng thái Chất lỏng không màu, có mùi chua đặc trưng
• Tan vô hạn trong nước, dễ hòa tan trong ethanol, ether và nhiều dung môi hữu cơ
• Là axit yếu, có pKa khoảng 4,76, thể hiện tính axit khi phân ly trong nước CH3COOH ⇌ CH3COO⁻ + H⁺
• Tính chất hóa học quan trọng
  • Phản ứng với kim loại 2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2Mg + H2↑
  • Phản ứng với bazơ CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
  • Phản ứng tạo este với rượu (phản ứng este hóa) CH3COOH + C2H5OH ⇌ CH3COOC2H5 + H2O (axit etanoic + etanol → etyl axetat)

Điều Chế Axit Etanoic

Axit etanoic có thể được sản xuất theo nhiều phương pháp

• Lên men tự nhiên Chuyển hóa ethanol thành axit axetic nhờ vi khuẩn Acetobacter C2H5OH + O2 → CH3COOH + H2O
• Oxy hóa ankan hoặc anken 2CH3CHO + O2 → 2CH3COOH từ acetaldehyde
• Carbonyl hóa methanol CH3OH + CO → CH3COOH phương pháp Monsanto, được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp

Ứng Dụng Của Axit Etanoic

1. Trong Công Nghiệp Thực Phẩm

• Thành phần chính trong giấm ăn nồng độ 4-8%, giúp bảo quản thực phẩm và tăng hương vị
• Dùng làm chất điều chỉnh pH, chất bảo quản thực phẩm tự nhiên

2. Trong Công Nghiệp Hóa Chất

• Sử dụng để sản xuất este (ethyl acetate, butyl acetate) trong ngành sơn, dung môi và hương liệu
• Là nguyên liệu sản xuất sợi tổng hợp, chất dẻo (axit terephtalic để làm nhựa PET)
• Dùng để điều chế muối axetat (natri axetat, canxi axetat)

3. Trong Dược Phẩm Và Y Học

• Thành phần trong một số thuốc sát trùng, dung dịch khử khuẩn
• Dùng trong sản xuất aspirin (acetylsalicylic acid)

4. Trong Xử Lý Nước Và Sản Xuất Dệt May

• Được sử dụng để điều chỉnh độ pH trong xử lý nước thải
• Dùng trong ngành dệt may để cố định màu nhuộm trên vải

Tác Động Đến Sức Khỏe Và Môi Trường

• Axit etanoic nồng độ cao có thể gây kích ứng da, mắt và đường hô hấp
• Khi sử dụng trong thực phẩm, nồng độ thấp an toàn và có lợi cho sức khỏe
• Dễ phân hủy sinh học, ít gây ô nhiễm môi trường

Axit etanoic là một axit hữu cơ quan trọng. Có mặt trong thực phẩm, công nghiệp hóa chất với dược phẩm và xử lý nước. Nhờ tính chất linh hoạt cho nên đóng vai trò thiết yếu trong nhiều lĩnh vực từ giấm ăn đến sản xuất nhựa và dược phẩm. Tuy nhiên cần sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và môi trường.

Từ khóa acid ethanoic