Carbon Footprint là gì? Tác động và giải pháp giảm thiểu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng thì thuật ngữ carbon footprint xuất hiện ngày càng nhiều trong các cuộc thảo luận về môi trường và phát triển bền vững. Chính là một khái niệm quan trọng trong đánh giá mức độ tác động của con người đến khí hậu Trái Đất.

Vậy carbon footprint là gì ? Ảnh hưởng thế nào đến môi trường và cuộc sống của chúng ta ? Làm thế nào để giảm thiểu dấu chân carbon một cách hiệu quả ? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm carbon footprint và cách kiểm soát lượng khí thải carbon trong hoạt động hàng ngày.

Carbon Footprint là gì

Carbon footprint dấu chân carbon là tổng lượng khí nhà kính, đặc biệt là carbon dioxide CO2 thải ra môi trường do các hoạt động của con người dù trực tiếp hoặc gián tiếp. Carbon footprint thường đo bằng đơn vị tấn CO2 tương đương CO2e trên một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.

Dấu chân carbon không những liên quan đến lượng CO2 còn bao gồm các khí nhà kính khác như methane CH4 và nitrous oxide N2O, đều quy đổi sang CO2e để dễ dàng so sánh.

Các thành phần của Carbon Footprint

Carbon footprint có thể phân loại thành ba phạm vi chính

1. Phạm vi 1 Scope 1 Khí thải trực tiếp

Bao gồm các nguồn khí thải mà một cá nhân hoặc tổ chức kiểm soát trực tiếp chẳng hạn như

• Khí thải từ phương tiện giao thông cá nhân như ô tô, xe máy.
• Nhiên liệu đốt trong sản xuất công nghiệp.
• Hệ thống sưởi ấm và làm mát trong các tòa nhà.

2. Phạm vi 2 Scope 2 Khí thải gián tiếp từ năng lượng tiêu thụ

Đây là lượng khí thải phát sinh từ sử dụng năng lượng như

• Điện sinh hoạt hoặc sản xuất.
• Nước nóng và điều hòa không khí.

3. Phạm vi 3 Scope 3 Khí thải gián tiếp từ chuỗi cung ứng

Bao gồm lượng khí thải không trực tiếp do cá nhân hoặc tổ chức kiểm soát nhưng phát sinh từ chuỗi cung ứng và các hoạt động liên quan, chẳng hạn như

• Vận chuyển và phân phối sản phẩm.
• Sản xuất thực phẩm và hàng hóa.
• Xử lý rác thải và tái chế.

Những yếu tố ảnh hưởng đến Carbon Footprint

Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng dấu chân carbon của một cá nhân hoặc tổ chức, bao gồm

1. Tiêu thụ năng lượng

• Sử dụng điện từ các nguồn nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên.
• Hệ thống sưởi ấm và làm mát không hiệu quả.

2. Phương tiện giao thông

• Xe chạy bằng xăng, dầu thải ra CO2 từ quá trình đốt nhiên liệu.
• Di chuyển bằng máy bay làm gia tăng đáng kể khí thải carbon.

3. Chế độ ăn uống

• Sản xuất thịt đỏ như bò, cừu tạo ra lượng lớn methane CH4 từ hoạt động chăn nuôi.
• Thực phẩm chế biến và vận chuyển từ xa làm gia tăng khí thải.

4. Hàng hóa tiêu dùng

• Quá trình sản xuất, đóng gói và vận chuyển sản phẩm đều tiêu tốn nhiều năng lượng và thải ra khí CO2.
• Sản phẩm nhựa và hàng hóa dùng một lần làm tăng gánh nặng rác thải.

5. Xử lý rác thải

• Rác thải không tái chế hoặc phân hủy sinh học gây phát thải khí nhà kính.
• Bãi chôn lấp rác tạo ra methane, góp phần vào hiệu ứng nhà kính.

Tác động của Carbon Footprint đến môi trường và con người

Dấu chân carbon lớn dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực đối với môi trường và cuộc sống

1. Biến đổi khí hậu

• Gia tăng lượng CO2 trong khí quyển làm tăng nhiệt độ toàn cầu.
• Gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, hạn hán, lũ lụt.

2. Hiện tượng băng tan và nước biển dâng

• Khi Trái Đất nóng lên, băng ở hai cực tan chảy, làm nước biển dâng cao.
• Các thành phố ven biển và đảo nhỏ có nguy cơ bị nhấn chìm.

3. Suy giảm đa dạng sinh học

• Nhiệt độ cao và biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến môi trường sống của nhiều loài động vật và thực vật.
• Một số loài có nguy cơ tuyệt chủng do mất nơi cư trú.

4. Ảnh hưởng đến sức khỏe con người

• Ô nhiễm không khí từ khí thải carbon có thể gây ra các bệnh về hô hấp và tim mạch.
• Nắng nóng cực đoan do hiệu ứng nhà kính làm gia tăng nguy cơ đột quỵ nhiệt.

Cách giảm thiểu Carbon Footprint

Giảm dấu chân carbon không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tiết kiệm chi phí và cải thiện chất lượng sống. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả

1. Sử dụng năng lượng tái tạo

• Chuyển sang sử dụng điện mặt trời, điện gió thay vì nhiên liệu hóa thạch.
• Tận dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng như đèn LED, máy lạnh inverter.

2. Giảm sử dụng phương tiện cá nhân

• Đi bộ, đi xe đạp hoặc sử dụng phương tiện công cộng.
• Chuyển sang xe điện hoặc xe hybrid nhằm giảm khí thải CO2.

3. Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Giảm tiêu thụ thịt đỏ đồng thời ưu tiên thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
• Hạn chế lãng phí thực phẩm bằng cách mua sắm và sử dụng hợp lý.

4. Tiết kiệm nước và điện

• Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng.
• Sử dụng nước hợp lý, tránh lãng phí.

5. Tái chế và giảm rác thải

• Hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần bằng cách thay thế bằng sản phẩm tái sử dụng.
• Phân loại rác và tái chế mục đích giảm lượng rác thải ra môi trường.

6. Hỗ trợ sản phẩm và dịch vụ bền vững

• Chọn mua sản phẩm có chứng nhận thân thiện với môi trường.
• Hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng mô hình sản xuất xanh.

Carbon footprint là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá mức độ tác động của con người lên môi trường. Giảm dấu chân carbon không chỉ góp phần bảo vệ hệ sinh thái lại còn giúp cải thiện chất lượng không khí rồi thì giảm chi phí năng lượng và hướng đến một tương lai bền vững hơn.

Mỗi cá nhân có thể đóng góp vào  giảm thiểu carbon footprint bằng những thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt hàng ngày. Hành động ngay hôm nay nhằm bảo vệ hành tinh của chúng ta bạn nhé.