Axit Pantothenic (Pantothenic Acid) Công Dụng và Tầm Quan Trọng Đối Với Sức Khỏe

Axit pantothenic còn được gọi là vitamin B5. Là một vitamin tan trong nước thuộc nhóm vitamin B. Đây là chất dinh dưỡng thiết yếu giúp chuyển hóa năng lượng với tổng hợp hormone và hỗ trợ chức năng hệ thần kinh.

Vậy axit pantothenic là gì, vai trò của nó ra sao và cách bổ sung như thế nào ? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

1. Axit Pantothenic (Vitamin B5) Là Gì

Định Nghĩa

Axit pantothenic là một vitamin tan trong nước, có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm và rất quan trọng đối với quá trình chuyển hóa năng lượng, sản xuất hormone và tổng hợp coenzyme A (CoA).

Cơ thể không thể dự trữ vitamin B5 lâu dài, do đó cần bổ sung thường xuyên qua chế độ ăn uống.

Công Thức Hóa Học

• Công thức phân tử C9H17NO5
• Công thức cấu tạo thu gọn HOCH2CH2C(O)NH(CH2)2COOH

Đặc Điểm Của Axit Pantothenic

• Tan trong nước, không được lưu trữ trong cơ thể.
• Dễ bị mất đi trong quá trình nấu ăn do nhiệt độ cao và môi trường acid hoặc kiềm mạnh.
• Có mặt trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là thịt, trứng, rau xanh và các loại hạt.

2. Vai Trò Của Axit Pantothenic Đối Với Cơ Thể

Axit pantothenic đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học quan trọng.

2.1 Tham Gia Vào Quá Trình Chuyển Hóa Năng Lượng

• Vitamin B5 cần thiết để tổng hợp coenzyme A (CoA) – một phân tử quan trọng trong chuyển hóa carbohydrate, protein và lipid.
• Giúp cơ thể tạo ra năng lượng từ thực phẩm, duy trì hoạt động của các cơ quan.

2.2 Hỗ Trợ Tổng Hợp Hormone

• Là thành phần quan trọng trong sản xuất hormone tuyến thượng thận, đặc biệt là cortisol – hormone chống stress.
• Giúp cân bằng nội tiết tố, hỗ trợ hệ miễn dịch và phản ứng viêm.

2.3 Tăng Cường Sức Khỏe Da, Tóc

• Acid pantothenic giúp duy trì độ ẩm và sự đàn hồi của da, hỗ trợ trong điều trị mụn trứng cá, viêm da.
• Được sử dụng trong dầu gội và sản phẩm chăm sóc tóc để giảm gãy rụng và kích thích mọc tóc.

2.4 Cải Thiện Chức Năng Hệ Thần Kinh

• Góp phần sản xuất acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung.
• Giảm triệu chứng căng thẳng, lo âu và trầm cảm.

2.5 Hỗ Trợ Quá Trình Làm Lành Vết Thương

• Vitamin B5 giúp đẩy nhanh quá trình tái tạo tế bào, giúp vết thương mau lành.
• Được sử dụng trong một số loại kem trị bỏng và kem dưỡng da.

3. Thực Phẩm Giàu Axit Pantothenic

Axit pantothenic có trong nhiều loại thực phẩm tự nhiên.

Thực phẩm	Hàm lượng vitamin B5 (mg/100g)
Gan bò	6,8 mg
Thịt gà	1,3 mg
Cá hồi	1,9 mg
Trứng	1,1 mg
Sữa	0,4 mg
Bơ đậu phộng	1,8 mg
Nấm	3,6 mg
Bông cải xanh	0,9 mg
Khoai lang	0,8 mg

4. Liều Lượng Bổ Sung Axit Pantothenic

Liều Khuyến Nghị Hằng Ngày

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), lượng vitamin B5 cần bổ sung mỗi ngày như sau

Đối tượng	Liều lượng khuyến nghị (mg/ngày)
Trẻ em (1 – 3 tuổi)	2 mg
Trẻ em (4 – 8 tuổi)	3 mg
Thanh thiếu niên (9 – 13 tuổi)	4 mg
Người lớn (>14 tuổi)	5 mg
Phụ nữ mang thai	6 mg
Phụ nữ đang cho con bú	7 mg

5. Tác Dụng Phụ Khi Thiếu Hoặc Dư Thừa Axit Pantothenic

5.1 Thiếu Hụt Axit Pantothenic

Mặc dù hiếm gặp, nhưng thiếu vitamin B5 có thể gây ra

• Mệt mỏi, mất tập trung.
• Dễ cáu gắt, stress, rối loạn giấc ngủ.
• Tê bì chân tay, yếu cơ.
• Da khô, rụng tóc, tăng nguy cơ viêm da.

Những người có nguy cơ thiếu vitamin B5

• Người ăn kiêng nghiêm ngặt, chế độ ăn nghèo dinh dưỡng.
• Người uống nhiều rượu, mắc bệnh đường ruột mạn tính.

5.2 Dư Thừa Axit Pantothenic

• Vitamin B5 tan trong nước, nên ít khi gây tích tụ trong cơ thể.
• Dùng liều cao (>10 mg/ngày) có thể gây tiêu chảy nhẹ, rối loạn tiêu hóa.

6. Ứng Dụng Của Axit Pantothenic Trong Thực Phẩm Chức Năng và Mỹ Phẩm

6.1 Trong Thực Phẩm Chức Năng

• Có trong viên uống bổ sung vitamin B tổng hợp, giúp cải thiện sức khỏe thần kinh, chuyển hóa năng lượng.
• Được dùng để hỗ trợ mọc tóc và giảm căng thẳng thần kinh.

6.2 Trong Mỹ Phẩm

• D-panthenol (một dẫn xuất của vitamin B5) có tác dụng giữ ẩm, làm dịu da và phục hồi hàng rào bảo vệ da.
• Được sử dụng trong kem dưỡng da, dầu gội, sữa tắm.

Axit pantothenic (vitamin B5) là một chất dinh dưỡng thiết yếu. Có vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng, hỗ trợ thần kinh với cả tăng cường sức khỏe da và tóc.

Bổ sung đầy đủ vitamin B5 từ thực phẩm tự nhiên hoặc thực phẩm chức năng giúp duy trì sức khỏe tổng thể rồi thì giảm căng thẳng và tăng cường miễn dịch. Vì vitamin B5 tan trong nước, cơ thể không tích trữ lâu dài do đó rất cần bổ sung hàng ngày để đảm bảo hoạt động tối ưu.