Chất gây nghiện là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và xã hội. Sử dụng các chất này có thể dẫn đến tình trạng lệ thuộc còn ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất lẫn tinh thần và chất lượng cuộc sống.
Vậy chất gây nghiện là gì? Tên các chất gây nghiện phổ biến và tác hại của chúng ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
1. Chất Gây Nghiện Là Gì
1.1. Định Nghĩa Chất Gây Nghiện
Chất gây nghiện là những hợp chất hóa học hoặc tự nhiên có khả năng tác động đến hệ thần kinh trung ương, tạo ra cảm giác khoái cảm, thư giãn hoặc kích thích mạnh mẽ. Khi sử dụng thường xuyên sẽ dần dần gây lệ thuộc về thể chất và tâm lý khiến cho người dùng khó kiểm soát hành vi và phải tiếp tục sử dụng để tránh triệu chứng cai nghiện.
Hợp chất mà hệ thần kinh phản ứng, luôn tạo ra cảm giác hưng phấn. Gây lệ thuộc về tâm lý và làm suy giảm khả năng kiểm soát hành vi.
1.2. Chất Gây Nghiện Tiếng Anh Là Gì
Trong tiếng Anh, chất gây nghiện được gọi là Addictive Substances hoặc Drugs of Abuse. Một số thuật ngữ liên quan khác gồm
- Psychoactive substances chất tác động thần kinh
- Controlled substances chất bị kiểm soát
- Illicit drugs chất cấm
2. Tên Các Chất Gây Nghiện Phổ Biến
Chất gây nghiện có thể chia thành hai nhóm chính
2.1. Nhóm Hợp Pháp Có Thể Dùng Hợp Pháp Nhưng Vẫn Gây Nghiện
- Nicotine trong thuốc lá
- Caffeine trong cà phê, nước tăng lực
- Rượu Ethanol
- Thuốc an thần, thuốc ngủ Benzodiazepines, Barbiturates
- Một số thuốc giảm đau có chất gây nghiện Morphine, Codeine, Oxycodone
2.2. Nhóm Bất Hợp Pháp Chất Cấm
- Ma túy đá Methamphetamine, Crystal Meth;
- Heroin Diacetylmorphine;
- Cocaine;
- Thuốc lắc MDMA, Ecstasy;
- LSD Lysergic Acid Diethylamide;
- Ketamine;
- Cần sa Marijuana, THC;
- Fentanyl mạnh hơn Morphine hàng chục lần rất có thể gây tử vong.
Hợp chất mà người dùng lạm dụng, luôn làm suy giảm nhận thức và sức khỏe. Dẫn đến rối loạn tâm lý và gây nguy hiểm đến tính mạng.
3. Tác Hại Của Chất Gây Nghiện
Việc lạm dụng chất gây nghiện có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe, tâm lý và xã hội.
3.1. Ảnh Hưởng Đến Sức Khỏe Thể Chất
- Làm suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến chức năng thần kinh.
- Làm tăng nhịp tim, huyết áp, nguy cơ đau tim và đột quỵ.
- Rượu và ma túy có thể gây tổn thương gan, thận thậm chí còn dẫn đến suy nội tạng.
- Nicotine và ma túy đá có thể gây viêm phổi, ung thư phổi.
- Người nghiện dễ mắc bệnh nhiễm trùng hơn do hệ miễn dịch suy yếu.
3.2. Ảnh Hưởng Đến Sức Khỏe Tâm Lý
- Gây trầm cảm, lo âu, hoang tưởng, rối loạn tâm thần.
- Tạo cảm giác kích động, mất kiểm soát hành vi.
- Tăng nguy cơ tự tử do rối loạn tâm thần.
3.3. Hệ Lụy Xã Hội
- Suy giảm hiệu suất học tập, làm việc, dễ thất nghiệp.
- Tăng tỷ lệ phạm tội, bạo lực do mất kiểm soát hành vi.
- Gánh nặng cho gia đình và xã hội, chi phí điều trị cai nghiện cao.
Hành vi mà chất gây nghiện tác động, luôn dẫn đến hậu quả tiêu cực. Gây áp lực kinh tế và làm tăng nguy cơ mất an toàn xã hội.
Chất gây nghiện có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội. Hạn chế tiếp xúc kết hợp nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng tránh chính là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi tác động tiêu cực của các chất này.
Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu lệ thuộc vào chất gây nghiện tốt nhất hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ hoặc các trung tâm cai nghiện để được điều trị kịp thời.