Chất Tạo Ngọt: Phân Loại, Ứng Dụng Và Ảnh Hưởng Đến Sức Khỏe

Vị ngọt không chỉ đến từ đường. Có tự nhiên lại có tổng hợp. Mang lại hương vị dễ chịu nhưng không phải lúc nào cũng tốt cho sức khỏe. Người ăn kiêng, người tiểu đường, người muốn kiểm soát cân nặng đều cần giải pháp thay thế. Chất tạo ngọt xuất hiện, đa dạng và phổ biến. Nhưng có bao nhiêu loại ? Công dụng ra sao ? Ảnh hưởng gì đến cơ thể ? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về chất tạo ngọt, từ phân loại, ứng dụng đến những lưu ý khi sử dụng.

1. Chất Tạo Ngọt Là Gì

Chất tạo ngọt là các hợp chất có vị ngọt, được sử dụng để thay thế đường trong thực phẩm và đồ uống. Chúng có thể có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, giúp tăng độ ngọt mà không làm tăng nhiều calo, phù hợp với người muốn kiểm soát cân nặng hoặc người mắc bệnh tiểu đường.

Chất tạo ngọt được chia thành hai nhóm chính

• Chất tạo ngọt tự nhiên: Có nguồn gốc từ thực vật, ít calo hoặc không có calo.
• Chất tạo ngọt tổng hợp: Được sản xuất bằng phương pháp hóa học, có độ ngọt gấp nhiều lần so với đường thông thường.

2. Chất Tạo Ngọt Tự Nhiên

Chất tạo ngọt tự nhiên có nguồn gốc từ thực vật hoặc đường có trong trái cây, ít ảnh hưởng đến đường huyết và thường được sử dụng thay thế đường tinh luyện.

2.1. Stevia Cỏ ngọt – E960

• Nguồn gốc: Chiết xuất từ lá cây cỏ ngọt Stevia rebaudiana.
• Độ ngọt: Gấp 200 – 300 lần đường thông thường.
• Ưu điểm
  • Không chứa calo, không làm tăng đường huyết.
  • Phù hợp cho người tiểu đường, người ăn kiêng.
  • Không gây sâu răng.
• Nhược điểm
  • Có thể có vị hơi đắng hoặc hậu vị khó chịu.

2.2. Erythritol E968

• Nguồn gốc: Được tìm thấy tự nhiên trong trái cây như lê, dưa hấu, nho.
• Độ ngọt: Bằng khoảng 70% đường trắng.
• Ưu điểm
  • Không chứa calo, không làm tăng đường huyết.
  • Dễ tiêu hóa, không gây sâu răng.
  • Không có hậu vị đắng như một số chất tạo ngọt khác.
• Nhược điểm
  • Dùng quá nhiều có thể gây đầy hơi, khó tiêu.

3. Chất Tạo Ngọt Tổng Hợp

Chất tạo ngọt tổng hợp thường có độ ngọt rất cao, chỉ cần một lượng nhỏ đã có thể thay thế đường thông thường.

3.1. Acesulfame K E950

• Độ ngọt Gấp 200 lần đường kính.
• Đặc điểm
  • Không bị phân hủy khi nấu ở nhiệt độ cao.
  • Được sử dụng trong nước giải khát, bánh kẹo.
  • Có thể có hậu vị hơi đắng.

3.2. Aspartame E951

• Độ ngọt Gấp 180 – 200 lần đường kính.
• Ứng dụng Nước ngọt có ga, sữa chua, kẹo cao su.
• Lưu ý Không thích hợp cho người mắc bệnh di truyền hiếm gặp Phenylketonuria (PKU).

3.3. Sucralose E955

• Độ ngọt Gấp 600 lần đường thông thường.
• Ưu điểm
  • Không calo, không làm tăng đường huyết.
  • Dùng được trong nấu ăn, nướng bánh do chịu nhiệt tốt.
• Nhược điểm
  • Một số nghiên cứu cho thấy có thể ảnh hưởng đến vi khuẩn đường ruột nếu sử dụng lâu dài.

4. Chất Tạo Ngọt Cho Người Tiểu Đường

Người tiểu đường cần hạn chế đường nhưng vẫn có thể sử dụng các chất tạo ngọt không ảnh hưởng đến đường huyết bao gồm

• Stevia (E960)
• Erythritol (E968)
• Sucralose (E955)

Những chất này có thể thay thế đường trong chế độ ăn uống mà không làm tăng đường huyết, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.

5. Chất Tạo Ngọt Có Hại Không

Mặc dù nhiều chất tạo ngọt được đánh giá là an toàn nhưng việc sử dụng quá mức có thể gây ra một số tác dụng phụ

• Erythritol dùng quá nhiều có thể gây đầy bụng, tiêu chảy.
• Aspartame (E951) Một số nghiên cứu cho rằng có thể liên quan đến đau đầu hoặc ảnh hưởng thần kinh nếu sử dụng lâu dài.
• Acesulfame K (E950), Sucralose (E955) Một số nghiên cứu chỉ ra rằng có thể ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn đường ruột khi sử dụng thường xuyên.

Lời khuyên: Sử dụng chất tạo ngọt ở mức độ vừa phải, ưu tiên chất tạo ngọt tự nhiên như Stevia, Erythritol nếu muốn thay thế đường một cách an toàn.

Chất tạo ngọt giúp thay thế đường trong chế độ ăn uống, rất phù hợp với người muốn giảm calo hoặc kiểm soát đường huyết. Có hai loại chính là chất tạo ngọt tự nhiên như Stevia, Erythritol và chất tạo ngọt tổng hợp như Aspartame, Sucralose. Khi sử dụng đúng cách là có thể mang lại lợi ích sức khỏe nhưng vẫn cần tránh lạm dụng để hạn chế tác động tiêu cực đến cơ thể.