Danh mục phụ gia thực phẩm theo quy định của Bộ Y tế: Thông tin chi tiết bạn cần biết

Phụ gia thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Giúp cải thiện hương vị, màu sắc, bảo quản và nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên sử dụng phụ gia thực phẩm phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt nhằm đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế, các phụ gia được phép sử dụng, liều lượng và hàm lượng chất phụ gia được cho phép.

1. Danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế là gì

Danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế là một tài liệu quy định các chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm tại Việt Nam. Tài liệu này bao gồm danh sách các loại phụ gia, nhóm phụ gia, mã số quốc tế (INS), công dụng, cũng như các sản phẩm thực phẩm mà chúng được phép sử dụng.

• Cơ sở pháp lý danh mục phụ gia thực phẩm được xây dựng dựa trên quy chuẩn Codex Alimentarius của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO).
• Bộ Y tế Việt Nam liên tục cập nhật danh mục này nhằm phù hợp với sự phát triển của ngành công nghiệp thực phẩm và yêu cầu an toàn thực phẩm toàn cầu.

Một số ví dụ về phụ gia thông dụng

• Chất bảo quản Natri benzoat (INS 211), Axit sorbic (INS 200).
• Chất tạo màu Curcumin (INS 100), Caramel (INS 150).
• Chất tạo ngọt Aspartame (INS 951), Saccharin (INS 954).

2. Danh mục phụ gia thực phẩm được phép sử dụng

Theo Bộ Y tế, các phụ gia thực phẩm được phép sử dụng phải đảm bảo các tiêu chí an toàn như không gây hại cho sức khỏe, không biến đổi chất lượng thực phẩm, và phù hợp với liều lượng cho phép. Danh mục phụ gia này bao gồm

2.1. Nhóm phụ gia bảo quản

Công dụng ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc, và men, giúp kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm.

Ví dụ

Axit axetic (INS 260) Sử dụng trong nước chấm, đồ uống.

Natri nitrat (INS 251) Dùng trong thịt chế biến sẵn.

2.2. Nhóm phụ gia tạo màu

Công dụng Làm tăng độ hấp dẫn thị giác cho thực phẩm.

Ví dụ

Beta-carotene (INS 160a) Thường dùng trong bánh kẹo và đồ uống.

Erythrosine (INS 127) Thích hợp với các loại mứt, thạch.

2.3. Nhóm phụ gia tạo ngọt

Công dụng thay thế đường tự nhiên, thích hợp cho thực phẩm dành cho người tiểu đường hoặc ăn kiêng.

Ví dụ

Steviol glycosides (INS 960) Tìm thấy trong nước ngọt và bánh kẹo.

Sorbitol (INS 420) Dùng trong kẹo cao su không đường.

2.4. Nhóm phụ gia tạo mùi, tạo vị

Công dụng Cải thiện hương vị, mùi thơm cho thực phẩm.

Ví dụ

Mononatri glutamate (INS 621) Làm tăng hương vị đậm đà cho món ăn.

Diacetyl Thường dùng trong thực phẩm chứa sữa như bơ và phô mai.

3. Liều lượng sử dụng phụ gia thực phẩm

Liều lượng sử dụng phụ gia thực phẩm được quy định rất rõ ràng trong danh mục của Bộ Y tế. Mức sử dụng tối đa (Maximum Permitted Level) được xác định dựa trên loại phụ gia, loại thực phẩm, và đối tượng tiêu dùng.

3.1. Nguyên tắc chung

• Không sử dụng phụ gia vượt quá hàm lượng tối đa quy định.
• Phụ gia phải được sử dụng đúng mục đích đã đăng ký.

3.2. Ví dụ về liều lượng

• Natri benzoat (INS 211) Không quá 0,1% trong các loại nước giải khát.
• Curcumin (INS 100) Tối đa 500 mg/kg trong bánh kẹo.

3.3. Hậu quả của việc lạm dụng

Sử dụng phụ gia quá liều lượng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như dị ứng, tổn thương gan thận, thậm chí ung thư trong trường hợp tiêu thụ dài hạn.

4. Hàm lượng chất phụ gia cho phép

Hàm lượng chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm được tính toán dựa trên mức độ chấp nhận hàng ngày (Acceptable Daily Intake – ADI).

4.1. Cách xác định hàm lượng

• Hàm lượng được xác định bằng công thức
• Hàm lượng tối đa = ADI × trọng lượng cơ thể / lượng thực phẩm tiêu thụ hàng ngày.

4.2. Ví dụ minh họa

ADI của Aspartame (INS 951) 40 mg/kg trọng lượng cơ thể.

Một người nặng 50 kg có thể tiêu thụ tối đa 2000 mg Aspartame/ngày.

4.3. Kiểm soát hàm lượng

Các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra mẫu thực phẩm trên thị trường giúp đảm bảo hàm lượng phụ gia không vượt ngưỡng cho phép.

Sử dụng phụ gia thực phẩm an toàn và hiệu quả

Phụ gia thực phẩm là một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại. Tuy nhiên nếu muốn đảm bảo an toàn sức khỏe thì sử dụng phụ gia phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của Bộ Y tế. Người tiêu dùng cần trang bị kiến thức cơ bản về phụ gia nhằm tự bảo vệ mình trước nguy cơ lạm dụng và sai phạm.

Bằng cách tuân thủ các quy định về danh mục, liều lượng và hàm lượng phụ gia thực phẩm, có thể tận dụng tối đa lợi ích mà phụ gia mang lại mà không ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.