Natri nitroprusiat (Na2[Fe(CN)5NO]) Hợp chất quan trọng trong y học và phân tích hóa học

Một trong những hợp chất quan trọng trong y học và hóa học phân tích là natri nitroprusiat. Hợp chất này có khả năng giải phóng nitrosyl (NO), giúp giãn mạch và điều trị huyết áp cao. Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong các phản ứng phân tích ion sulfid (S2-). Màu đỏ đặc trưng. Dễ tan trong nước, nhạy cảm với ánh sáng.

1. Natri nitroprusiat là gì

Natri nitroprusiat, công thức hóa học Na2[Fe(CN)5NO], là một hợp chất vô cơ chứa sắt, xyanua và nhóm nitrosyl (-NO). Nó tồn tại dưới dạng tinh thể màu đỏ sẫm, tan tốt trong nước. Trong dung dịch, natri nitroprusiat giải phóng ion nitrosyl (NO), một chất có tác dụng giãn mạch mạnh, được sử dụng trong y học.

2. Tính chất hóa học của natri nitroprusiat

• Tan tốt trong nước, tạo ra dung dịch có màu đỏ đặc trưng.
• Phản ứng với thuốc thử Fehling, dùng để xác định sulfid (S2-) trong dung dịch
  Na2[Fe(CN)5NO] + S2- → [Fe(CN)5NOS]4- (tạo phức có màu tím đặc trưng).
• Phản ứng với ánh sáng mạnh, dễ bị phân hủy khi tiếp xúc với tia UV.
• Giải phóng NO trong cơ thể, giúp giãn mạch và hạ huyết áp.

3. Ứng dụng của natri nitroprusiat

• Trong y học
  • Được sử dụng làm thuốc giãn mạch, điều trị huyết áp cao cấp tính.
  • Hỗ trợ điều trị suy tim, giảm áp lực lên tim.
• Trong phân tích hóa học
  • Dùng để phát hiện ion sulfid (S2-) trong dung dịch nhờ phản ứng tạo phức màu tím.
  • Được sử dụng trong một số xét nghiệm sinh hóa trong phòng thí nghiệm.

4. Lưu ý an toàn khi sử dụng

• Có chứa nhóm xyanua, cần sử dụng cẩn thận để tránh nguy cơ nhiễm độc.
• Không được sử dụng kéo dài trong y học, vì có thể tạo ra các chất chuyển hóa độc hại.
• Bảo quản trong điều kiện tránh ánh sáng mạnh, tránh phân hủy.

Không chỉ có vai trò trong y học, natri nitroprusiat còn là thuốc thử quan trọng trong hóa phân tích. Hiệu quả cao, ứng dụng rộng. Tuy nhiên do chứa nhóm xyanua cho nên hợp chất này có thể gây độc nếu không được sử dụng đúng cách. Cần bảo quản cẩn thận, tránh tiếp xúc lâu dài. Đặc biệt không dùng tùy tiện trong điều trị.