Than Đá: Các Loại, Tính Chất, Vai Trò và Tác Hại

Than đá là một nguồn năng lượng hóa thạch quan trọng. Được sử dụng rộng rãi trong sản xuất điện, công nghiệp luyện kim, các ngành công nghiệp khác. Than đá có nhiều loại mà mỗi loại có tính chất với ứng dụng khác nhau. Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại than đá, tính chất của chúng, vai trò, cách sử dụng, các tác hại của than đá đối với sức khỏe với môi trường.

Than Đá Tổ Ong

Than đá tổ ong là một dạng than đá đặc biệt được sử dụng phổ biến trong các bếp lò hoặc lò sưởi trong gia đình. Than đá tổ ong có hình dạng giống tổ ong với các lỗ rỗng bên trong giúp tăng diện tích bề mặt tiếp xúc với không khí, từ đó tạo ra nhiệt lượng cao hơn khi đốt cháy. Than đá tổ ong thường được sản xuất từ các loại than bitum hoặc than nâu, sau đó được xử lý để tạo ra hình dạng tổ ong. Loại than này có ưu điểm là dễ cháy, có khả năng tạo nhiệt lâu dài lại ít khói.

Các Loại Than Đá

Than đá có thể được phân loại theo độ tinh khiết và mức độ carbon trong cấu trúc của nó. Các loại than đá chính bao gồm:

1. Than Antraxit: Là loại than có chất lượng cao nhất có hàm lượng carbon lên đến 90-98%. Than antraxit cháy rất sạch, ít khói và có nhiệt lượng cao. Đây là loại than được sử dụng trong các nhà máy nhiệt điện và công nghiệp luyện kim.

2. Than Bitum: Là loại than phổ biến nhất có hàm lượng carbon khoảng 45-86%. Than bitum có thể cháy dễ dàng và tạo ra nhiệt lượng cao, thường được dùng trong các nhà máy nhiệt điện và sản xuất thép.

3. Than Nâu: Than nâu có hàm lượng carbon thấp nhất chỉ khoảng 30-45%, có độ ẩm cao. Than nâu chủ yếu được sử dụng trong các ngành công nghiệp có nhu cầu nhiệt độ thấp hơn hoặc làm nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện.

4. Than Bùn: Là loại than có nguồn gốc từ các vùng đất ngập nước, chứa một lượng nước và oxy cao. Than bùn thường được sử dụng ở các khu vực không có nguồn cung cấp than đá chất lượng cao.

Tính Chất Của Than Đá

Than đá có một số tính chất đặc trưng bao gồm:

1. Hàm lượng Carbon Cao: Than đá chứa một lượng carbon cao, giúp nó cháy lâu và tạo ra nhiệt lượng lớn khi đốt cháy.

2. Dễ Cháy: Than đá là nhiên liệu có khả năng cháy tốt, đặc biệt là các loại than bitum và antraxit.

3. Khả Năng Tạo Khói: Một số loại than đá, đặc biệt là than nâu, có thể tạo ra nhiều khói khi cháy do hàm lượng nước và tạp chất cao.

4. Màu Sắc và Độ Cứng: Than đá có màu đen hoặc xám đen và có độ cứng cao. Than antraxit là loại cứng nhất trong khi than nâu có độ cứng thấp hơn.

5. Khả Năng Nén: Than đá có thể được nén thành viên hoặc viên nén, giúp việc vận chuyển với sử dụng trở nên dễ dàng hơn.

Vai Trò Của Than Đá

Than đá có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực:

1. Sản Xuất Điện: Than đá là nguồn nhiên liệu chính trong các nhà máy nhiệt điện, nơi nó được đốt cháy để tạo ra hơi nước, làm quay tuabin sản xuất điện.

2. Công Nghiệp Luyện Kim: Than đá đặc biệt là than cốc (sản phẩm từ than đá) chính là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thép và các kim loại khác.

3. Năng Lượng Nhiên Liệu: Than đá cung cấp năng lượng cho nhiều ngành công nghiệp và các khu vực chưa có nguồn điện ổn định.

4. Sản Xuất Xi Măng: Than đá được sử dụng để cung cấp nhiệt cho các lò nung trong sản xuất xi măng.

5. Chế Biến Hóa Chất: Than đá cũng được sử dụng trong sản xuất các hóa chất như metanol, amoniac và các hợp chất hữu cơ khác.

Cách Sử Dụng Than Đá

Than đá có thể được sử dụng theo các cách sau

1. Đốt Cháy Trong Các Lò Nhiệt: Than đá được đốt cháy trong các lò công nghiệp, nhà máy điện, các lò sưởi trong gia đình. Khi đốt cháy nó tạo ra nhiệt năng hoặc năng lượng cơ học.

2. Luyện Kim: Than cốc được sản xuất từ than đá, là nguyên liệu quan trọng trong quá trình sản xuất thép và các kim loại khác.

3. Sản Xuất Hóa Chất: Than đá được sử dụng trong các quá trình hóa học chẳng hạn như sản xuất metanol hoặc amoniac.

4. Sưởi Ấm: Than đá được sử dụng trong các bếp lò, đặc biệt trong mùa đông, để sưởi ấm nhà cửa.

Đốt Cháy Than Đá

Khi đốt cháy than đá chuyển hóa thành nhiệt và khí. Quá trình này bao gồm các bước sau:

1. Khi đốt than đá sẽ tạo ra khí carbon dioxide (CO₂) với hơi nước (H₂O).

2. Các khí độc hại như sulfur dioxide (SO₂) và nitrogen oxides (NOₓ) cũng có thể được sinh ra trong quá trình cháy.

3. Một số loại than đá, đặc biệt là than nâu, có thể sinh ra nhiều khói bụi, ảnh hưởng đến chất lượng không khí.

Than Antraxit Có Phải Là Than Đá Không

Có, than antraxit là một loại than đá. Nó là loại than có chất lượng cao nhất với hàm lượng carbon từ 90-98%, cháy sạch và ít khói. Than antraxit được sử dụng chủ yếu trong các nhà máy điện và công nghiệp luyện kim.

Than Đá Có Phải Là Nhiên Liệu Hóa Thạch Không

Có, than đá là một nhiên liệu hóa thạch. Nó hình thành từ tàn dư của thực vật qua hàng triệu năm trong môi trường ngập nước, dưới tác động của nhiệt độ và áp suất cao. Vì vậy than đá không thể tái tạo và sẽ cạn kiệt nếu khai thác quá mức.

Than Đá Có Độc Không?

Than đá không phải là chất độc trực tiếp khi không đốt cháy, nhưng khi than đá bị đốt nó có thể tạo ra các khí độc hại như carbon monoxide (CO), sulfur dioxide (SO₂), nitrogen oxides (NOₓ). Những khí này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu tiếp xúc lâu dài.

Tác Hại Của Than Đá

Việc khai thác và sử dụng than đá có một số tác hại:

1. Ô nhiễm không khí: Quá trình đốt cháy than đá tạo ra khí CO₂, SO₂ với NOₓ. Góp phần gây biến đổi khí hậu với ô nhiễm không khí.

2. Ô nhiễm nước và đất: Khai thác than đá bằng phương pháp lộ thiên có thể gây ô nhiễm nước và đất xung quanh, làm suy giảm đa dạng sinh học.

3. Ảnh hưởng đến sức khỏe: Tiếp xúc với bụi than và khí thải từ việc đốt cháy than đá có thể gây ra các bệnh về hô hấp và tim mạch.

Giá Than Đá Bán Lẻ

Giá than đá bán lẻ thay đổi tùy theo chất lượng và loại than cũng như vị trí và thị trường tiêu thụ. Một số giá tham khảo:

• Than antraxit: Giá có thể dao động từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng/tấn tùy thuộc vào chất lượng và vùng khai thác.

• Than bitum và than nâu: Giá của các loại than này thường thấp hơn dao động từ 1.500.000 đến 3.000.000 đồng/tấn tùy vào chất lượng.

Giá than đá cũng phụ thuộc vào các yếu tố như cung cầu, chi phí vận chuyển với tình hình thị trường toàn cầu.

Than đá là một nguồn năng lượng quan trọng nhưng cũng đi kèm với các tác động tiêu cực đến môi trường với sức khỏe. Việc khai thác và sử dụng than đá cần được quản lý cẩn thận để giảm thiểu các tác động xấu. Đồng thời cần có các giải pháp thay thế với phát triển các nguồn năng lượng tái tạo để bảo vệ môi trường lẫn sức khỏe cộng đồng.