Hạ Natri Máu: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị Và Bổ Sung Natri Hiệu Quả

Hạ natri máu là tình trạng nồng độ natri trong huyết thanh giảm xuống dưới 135 mEq/L. Gây mất cân bằng điện giải và ảnh hưởng đến nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Nếu không được điều trị kịp thời thì hạ natri máu có thể dẫn đến lú lẫn, co giật và hôn mê. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và bổ sung natri hiệu quả.

1. Nguyên Nhân Gây Hạ Natri Máu

Hạ natri máu có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm

Mất nước và điện giải

• Tiêu chảy, nôn mửa kéo dài.
• Đổ mồ hôi quá nhiều do tập luyện hoặc thời tiết nóng.
• Bỏng rộng gây mất nước và chất điện giải.

Tích tụ nước quá mức

• Suy tim, suy gan, suy thận gây giữ nước và làm loãng nồng độ natri.
• Hội chứng tiết hormone chống bài niệu không thích hợp (SIADH), làm tăng giữ nước ở thận.
• Uống quá nhiều nước trong thời gian ngắn gây loãng natri trong máu.

Sử dụng thuốc

• Thuốc lợi tiểu (thiazide, furosemide) làm tăng đào thải natri qua nước tiểu.
• Một số thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng natri.

Rối loạn nội tiết

• Suy tuyến thượng thận, suy giáp làm giảm khả năng duy trì nồng độ natri bình thường.

2. Triệu Chứng Của Hạ Natri Máu

Triệu chứng của hạ natri máu phụ thuộc vào mức độ giảm natri và tốc độ diễn biến của bệnh.

Giai đoạn nhẹ

• Mệt mỏi, suy nhược.
• Đau đầu, buồn nôn.
• Chuột rút cơ bắp.

Giai đoạn trung bình

• Lú lẫn, khó tập trung.
• Chóng mặt, mất thăng bằng.
• Rối loạn giấc ngủ.

Giai đoạn nặng

• Co giật, hôn mê.
• Suy giảm nhận thức nghiêm trọng.
• Phù não nếu nồng độ natri giảm quá nhanh.

Nếu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay để được cấp cứu kịp thời.

3. Chẩn Đoán Hạ Natri Máu

Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm để xác định tình trạng hạ natri máu

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ natri huyết thanh để xác định mức độ hạ natri.
• Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra nồng độ natri trong nước tiểu để đánh giá nguyên nhân.
• Kiểm tra lâm sàng: Đánh giá triệu chứng, tiền sử bệnh và tình trạng sức khỏe chung.

4. Phác Đồ Điều Trị Hạ Natri Máu Theo Bộ Y Tế

Phương pháp điều trị hạ natri máu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Hạ natri máu do mất nước giảm thể tích máu

• Truyền dung dịch muối đẳng trương NaCl 0,9% để bù nước và điện giải.
• Nếu mất nước nghiêm trọng, có thể cần truyền nhanh dung dịch muối ưu trương NaCl 3%.

Hạ natri máu do giữ nước tăng thể tích máu

• Hạn chế uống nước để tránh làm loãng natri.
• Sử dụng thuốc lợi tiểu để giảm lượng nước dư thừa trong cơ thể.

Hạ natri máu do SIADH

• Hạn chế nước uống dưới 1 lít/ngày.
• Sử dụng thuốc đối kháng vasopressin nếu cần.

Hạ natri máu nghiêm trọng có triệu chứng nguy hiểm

• Truyền dung dịch NaCl 3% dưới sự giám sát chặt chẽ.
• Theo dõi nồng độ natri huyết thanh để tránh tăng quá nhanh, có thể gây tổn thương não.

Bệnh nhân cần được theo dõi liên tục tại bệnh viện để đảm bảo an toàn trong quá trình điều trị.

5. Cách Bổ Sung Natri Qua Chế Độ Ăn

Nếu thiếu natri nhẹ, có thể điều chỉnh chế độ ăn uống để tăng cường hấp thụ natri

Thực phẩm giàu natri

• Muối ăn Là nguồn cung cấp natri phổ biến nhất, nhưng không nên lạm dụng.
• Nước khoáng giàu natri Một số loại nước khoáng tự nhiên chứa hàm lượng natri cao.
• Thực phẩm chế biến sẵn Nước tương, nước mắm, dưa muối, đồ hộp có hàm lượng natri cao, nhưng không nên ăn quá nhiều vì có thể ảnh hưởng đến huyết áp.
• Hải sản Cá, tôm, rong biển là nguồn thực phẩm giàu natri tự nhiên.
• Sữa và phô mai Bổ sung natri cùng với canxi và protein cần thiết.

Nguyên tắc bổ sung natri hợp lý

• Không bổ sung quá nhiều muối nhằm tránh nguy cơ tăng huyết áp và các bệnh tim mạch.
• Uống nước có kiểm soát đồng thời tránh uống quá nhiều làm loãng natri trong máu.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn, đặc biệt nếu có bệnh lý nền như suy thận hoặc tăng huyết áp.

Hạ natri máu là một tình trạng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả. Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào của hạ natri máu hãy tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn phù hợp.

Bổ sung natri qua chế độ ăn uống hợp lý cũng là một cách hiệu quả để duy trì nồng độ natri ổn định và bảo vệ sức khỏe lâu dài.