Axit Uric Chỉ Số, Xét Nghiệm Và Mối Liên Hệ Với Bệnh Gout

Axit uric là một hợp chất tự nhiên được tạo ra khi cơ thể phân hủy purin. Một chất có trong thực phẩm và tế bào. Thông thường axit uric được hòa tan trong máu và đào thải qua thận. Tuy nhiên nếu nồng độ axit uric trong máu quá cao thì có thể tích tụ và hình thành tinh thể urat từ đó gây ra bệnh gout và các vấn đề sức khỏe khác.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về chỉ số axit uric, cách xét nghiệm và mức độ nguy hiểm khi chỉ số tăng cao.

1. Chỉ Số Axit Uric Là Gì

Chỉ số axit uric là mức đo lượng axit uric trong máu, thường được kiểm tra thông qua xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu. Chỉ số này giúp đánh giá nguy cơ mắc bệnh gout, sỏi thận và các rối loạn chuyển hóa.

2. Chỉ Số Axit Uric Bình Thường Là Bao Nhiêu

2.1. Chỉ Số Axit Uric Trong Máu

• Nam giới 3,4 – 7,0 mg/dL (200 – 420 µmol/L)
• Nữ giới 2,4 – 6,0 mg/dL (140 – 360 µmol/L)
• Trẻ em 2,0 – 5,5 mg/dL (120 – 330 µmol/L)

Nếu chỉ số axit uric cao hơn ngưỡng bình thường, cơ thể có nguy cơ tích tụ tinh thể urat tại các khớp, gây ra bệnh gout.

2.2. Chỉ Số Axit Uric Trong Nước Tiểu

• Mức bình thường 250 – 750 mg/24 giờ
• Nếu lượng axit uric trong nước tiểu quá cao, có thể dẫn đến sỏi thận do sự kết tinh của urat trong đường tiết niệu.

3. Định Lượng Axit Uric Là Gì

Định lượng axit uric là phương pháp đo nồng độ axit uric trong máu hoặc nước tiểu nhằm đánh giá

• Chức năng thận
• Nguy cơ mắc bệnh gout
• Khả năng chuyển hóa purin của cơ thể

Xét nghiệm này thường được chỉ định cho người có triệu chứng đau khớp, sưng viêm, hoặc có tiền sử sỏi thận.

4. Xét Nghiệm Axit Uric Là Gì

Xét nghiệm axit uric có hai loại chính

• Xét nghiệm máu: Lấy mẫu máu tĩnh mạch để đo nồng độ axit uric trong huyết thanh.
• Xét nghiệm nước tiểu 24 giờ: Thu thập nước tiểu trong 24 giờ để kiểm tra lượng axit uric thải ra khỏi cơ thể.

4.1. Khi Nào Cần Xét Nghiệm Axit Uric

• Khi có triệu chứng đau nhức khớp, sưng, nóng đỏ dấu hiệu bệnh gout
• Khi nghi ngờ sỏi thận do axit uric
• Khi mắc bệnh thận mãn tính, rối loạn chuyển hóa
• Khi theo dõi hiệu quả điều trị bệnh gout

5. Axit Uric Cao Bao Nhiêu Thì Bị Gout

Bệnh gout thường xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu vượt quá 7,0 mg/dL. Tuy nhiên, không phải ai có axit uric cao cũng bị gout.

• Giai đoạn đầu: Axit uric có thể tăng mà không gây triệu chứng.
• Giai đoạn tiến triển: Khi axit uric vượt quá 8,0 – 10,0 mg/dL, nguy cơ hình thành tinh thể urat trong khớp tăng cao.
• Giai đoạn nặng: Axit uric trên 12 mg/dL có thể gây gout cấp tính, lắng đọng tinh thể urat tại khớp, thận, gây sỏi thận và suy thận.

5.1. Chỉ Số Axit Uric 600 µmol/L (Khoảng 10 mg/dL) Có Nguy Hiểm Không

• Đây là mức rất cao, dễ gây gout cấp tính, tổn thương thận và sỏi thận.
• Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến biến chứng nặng như viêm khớp mãn tính, suy thận, bệnh tim mạch.

6. Nguyên Nhân Khiến Axit Uric Cao

6.1. Chế Độ Ăn Uống Nhiều Purin

• Hải sản: tôm, cua, cá hồi, cá trích
• Thịt đỏ: thịt bò, thịt lợn, nội tạng động vật
• Đồ uống có cồn: rượu, bia
• Thực phẩm chế biến sẵn: đồ hộp, nước ngọt có gas

6.2. Bệnh Lý Kèm Theo

• Bệnh thận mãn tính: Giảm khả năng đào thải axit uric
• Bệnh gout: Lắng đọng tinh thể urat trong khớp
• Hội chứng chuyển hóa: Đái tháo đường, béo phì
• Bệnh lý máu: Bệnh bạch cầu, thiếu máu tan máu

6.3. Thuốc Làm Tăng Axit Uric

• Thuốc lợi tiểu furosemide, thiazide
• Thuốc hóa trị, xạ trị
• Aspirin liều thấp

7. Cách Giảm Axit Uric Trong Máu

7.1. Thay Đổi Chế Độ Ăn Uống

• Hạn chế thực phẩm giàu purin nội tạng động vật, thịt đỏ, hải sản
• Uống đủ nước (2 – 3 lít/ngày) để đào thải axit uric qua nước tiểu
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây chứa vitamin C như cam, dâu, chanh để giảm viêm và hỗ trợ thải axit uric

7.2. Sử Dụng Thuốc Hạ Axit Uric Khi Cần Thiết

• Allopurinol: Ngăn cơ thể sản xuất axit uric
• Febuxostat: Ức chế enzyme tạo axit uric
• Colchicine, NSAIDs: Giảm đau do gout cấp

7.3. Kiểm Soát Cân Nặng Và Tập Thể Dục

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm nguy cơ tăng axit uric
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để hỗ trợ chuyển hóa

Chỉ số axit uric là một yếu tố quan trọng giúp đánh giá nguy cơ mắc bệnh gout, sỏi thận và các vấn đề sức khỏe liên quan. Khi chỉ số axit uric cao cần điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và sử dụng thuốc nếu cần thiết mục đích kiểm soát và phòng ngừa biến chứng.